SDHK-nr: 209

Alexander Papa Vpsellensi Archiepiscopo, & vniuersis suffraganeis eius, tam in Suetia, quam in Gothia constitutis. Constituti a Domino, licet insufficientibus meritis, super gentes & regna, ex iniunctae nobis administrationis officio debitoque compellimur aciem nostrae considerationis ad vniuersum commissi gregis corpus extendere, atque omnium fidelium corda institutionis Apostolicae ac doctrinae salutaris imbre perfundere: vt sicut in omnem terram exiuit sonus Apostolorum, & in fines orbis terrae verba eorum: ita quoque nos, qui eorum cathedrae praesidemus, qui eis non in vitae merito, non in operum sanctitate, sed in pastorali cura & dignitate successimus, verbum salutis, Euangelium Christianae atque Catholicae veritatis annunciemus his qui longe, & his qui prope, nomen Apostolicum non inane neque nudum, & in sola voce gerentes, sed in executione officij & veritate operis, in quantum nobis Deus dederit, adimplentes. Audiuimus enim & audientes non potuimus non dolere, quod apud vos, tam in Suetia videlicet quam in Gothia, ex nimia & peruersa non libertate, sed abusione potius & insolentia laicorum, consuetudo pessima & omnino detestabilis inoleuit: ex qua etiam multa illicita prouenerunt, & mala non solum enormia, verum etiam intolerabilia pullularunt. Ipsi enim vobis inconsultis, sicut dicitur, aut contemptis, concedunt & conferunt Ecclesias, quibus volunt: omnia simoniace, siue per pecuniam, siue per priuatam gratiam vel odium agentes. Ex hoc autem multa dicuntur tam ipso actu quam exemplo nociua & perniciosa contingere. Quilibet enim & vndecumque Sacerdos adueniens, licet ordinationis suae nullum habeat testimonium, solo mandato seu nutu etiam Laicorum, diuina in salutis eorum suaeque periculum celebrare praesumit. Vnde nonnunquam euenit, vt monachi fugitiui vel homicidae, seu quibuslibet irretiti & notati sceleribus, aut in gradum Sacerdotij non promoti, sacerdotio fungi nefaria nimis & damnabili praesumptione non metuant. Quilibet vero vel omnino carens Ecclesia, vel pauperem habens & ambiens ditiorem, potentioribus de parrochia, data vel promissa pecunia, alium non erubescit tam impudenter quam illicite supplantare. Accedit ad haec quod clerici, siue ipsi aduersus laicos, siue laici aduersus eos litigantes experiri voluerint, laicorum iudicia subire, & secundum ipsorum instituta siue leges agere vel defendere se coguntur. Nec solum inferioris ordinis clerici talibus iniurijs fatigantur: verum etiam vos ipsi, si justitiae rigorem zelo Dei succensi aliquando exercetis, aliquam contra vos causam, inobedientis gregis inuidia machinante, vel ad igniti ferri examen, vel ad aliquod aeque prohibitum & exsecrabile iudicium prouocamini: nulla canonibus qui id prohibent, seu pontificali dignitati exhibita reuerentia vel honore. Ad augmentum vero summamque malorum, clerici passim in eodem regno impune caeduntur, quandoque etiam occiduntur. Et quidem grauia sunt ista, nec professionis opera Christianae, sed inimici potius zizania reputanda. Ad quae radicitus euellenda, & de medio vestrum penitus extirpanda, tanto acrius vos decet & oportet insurgere, quanto magis desides praelatos negligentesque respiciunt vitia subditorum, & eorum culpae crimen adscribitur, quod ab his quibus praesident, & pro quibus etiam reddituri sunt in extremo examine rationem, tam frequenter quam licenter & impune committitur, maxime cum per prophetam dicatur, Clama, nec cesses, annuncia populo meo scelera eorum, & alibi. Nisi annunciaueris iniquo iniquitatem suam, sanguinem eius de manu tua requiram: Et in sacris Canonibus, quos prudentiam vestram ignorare non expedit, scriptum legatur, Negligere, cum possis, perturbare peruersos, nihil est aliud quam fouere: nec caret scrupulo societatis occulte, qui manifesto facinori desinit obuiare. Ex eo autem, quod peccata ex nimia & longaeua licentia in consuetudinem iam venerunt, cum sit, iuxta quendam Philosophum, infelicitas consummata, & vix videatur locus esse remedio, vbi quae fuerunt vitia mores fiunt, & iuxta Euangelium, qui mortuus fuerat in peccato iam foeteat; multo maiori opus est ad suscitandum cum Domino mortuum, non sine lacrymis & compassione, conamine, ne desperentur, sicut quatriduanus in monumento, quibus potest inuocato Dei nomine cum ipsius adiutorio subueniri. Vt ergo etiam in eis glorificetur Deus, & sapientia honorificetur a filiis suis, caritatem Moysi pro populum Dominum obsecrantis, zelum Phinees vindicantis, contritionem Dauid orantis, misericordiam Iesu Christi super Hierusalem flentis & pro Lazaro lacrymantis assumite; & habentes secundum Apostolum scutum fidei, loricam iustitiae, & galeam spem salutis, accingimini armatura Dei, & pugnate cum antiquo serpente, cum de obsessis per inhabitantia peccata corporibus expellentes, & diripientes vniuersa, in quibus habet fiduciam, eos quos domum sibi facere nititur, cum gratiae caelestis auxilio, a vitiorum sordibus emundantes, vt domus Dei, templum videlicet Domini sanctum quod estis vos, dici ac fieri mereantur. Nec vos vllus terror ab officij pastoralis executione retardet recolentes & non tantum verbo, sed opere profitentes, quod ille summus & primus pastor docuisse legitur & fecisse: Bonus, inquit, pastor animam suam ponit pro ouibus suis. Et quoniam per errorem, & tam diuini quam humani iuris ignorantiam, apud vos inoleuisse videntur mala, quae diximus, & a laicis tanquam licita impune hactenus vsurpata, sanctorum patrum statutis tanquam armis vtentes, ipsis inniti debebitis, atque ea & vos cum eis his quae illicite committuntur opponere, vt ex eorum scientia & auctoritate dispereant, quae per abusionem nimiam & ignorantiam succreuerunt. Sane laicos Ecclesias, vel Ecclesiastica beneficia dignitatesque concedere, seu de ipsis vlla ratione disponere, sanctorum patrum ad instar sacrilegij prohibent instituta. Clericos autem, qui ab eis, vel per eos dato pretio, siue gratis, Ecclesiam, vel inuestituram Ecclesiae seu Ecclesiasticae dignitatis acceperint, praeter ordinis sui periculum excommunicationis etiam poena condemnant. Nam in Synodo Symmachi Papae statutum legitur, Non placuit laicum statuendi in Ecclesia aliquam habere facultatem, cui subsequendi manet necessitas, non auctoritas imperandi. Item. Laicis quamuis religiosis nulla de Ecclesiasticis dignitatibus aliquid disponendi legitur attributa facultas. Item Calixtus Papa. Si quis principum inquit, vel aliorum dispositionem, seu donationem, siue possessionem Ecclesiasticarum rerum sibi vendicauerit, vt sacrilegus iudicetur. Item Paschalis. Nullus laicorum Ecclesiarum bona occupet, vel disponat. Qui vero secus egerit, iuxta beati Alexandri capitulum, ab Ecclesiae liminibus arceatur. Item Alexander. Per laicos nullo modo quilibet clericus aut Presbyter retineat Ecclesiam neque pretio, neque gratis. Item Paschalis. Si quis clericus, abbas,vel monachus per laicos Ecclesiam obtinuerit, secundum Apostolorum sanctorum canones, & capitulum Antiocheni Concilij, excomnjunicationi subiaceat. Idem. Constitutiones sacrorum canonum sequentes statuimus, vt quicunque clericorum ab hac hora inuestituram Ecclesiae, vel Ecclesiasticae dignitatis de manu laici acceperit, & qui ei manum imposuerit, gradus sui periculo subiaceat, & communione priuetur. Et in hanc sententiam alia multa canonum instituta & sanctorum patrum decreta conueniunt. Caeterum Ecclesias, vel Ecclesiastica beneficia pretij, seu cuiuscunque muneris interuentu conferre, simoniacum est, & simoniacam sapit procul dubio prauitatem. Porro Simonis crimen quam sit detestabile, quam horrendum, ipsa vos eius infamis immanitas ignorare non sinit. ex quo profecto tam dantem quam accipientem damnatio Simonis, quam sacra actuum Apostolorum lectio protestatur, inuoluit. Ad cuius condemnationem cum plurima praeter Apostolicam sanctionem sanctorum patrum rescripta manauerint, pauca credimus ex pluribus ((suffectura)). Inter quae primum sit illud beati Gregorij: Presbyter, inquit, si Ecclesiam per pecuniam obtinuerit, non solum Ecclesia priuetur, sed honore sacerdotij spolietur: quia altare, decimas, & Spiritum sanctum emere, vel vendere simoniacam heresim esse nullus fidelium ignorat. Idem alibi. Auduimus, dilectissimi, quod nos audire oportuit, sed audisse profecto non libuit: quosdam scilicet sacrorum ordinum esse professores, qui sub munerum datione, vel acceptione, Dei Ecclesias, vel earum sibi sacrificia vsurpant: quod quidem scelus vos non iamdudum acriter correxisse miramur. Juste enim vterque corripiendus est, & a sanctae liminibus Ecclesiae summouendus, & qui pro Ecclesiae ambitu munera largitur, & qui vt Ecclesiam det, quicquam praesumit accipere. Iste quippe donum Dei emere, hic autem vendere praesumit. Sacrilegio quoque hoc facinus non dispar dixerim, cum id, quod sponte & sacro deliberationis arbitrio gratis fieri debuit, sub pecuniae pactione causatur. Quare, Fratres carissimi, quae taliter facta sunt curiose refellite, infecta prohibere, vestrisque iussionibus resistentes digno anathematis vinculo percutere non dubitate. Item, Si quis dator vel acceptor Dei Ecclesias, vel Ecclesiastica beneficia, quae quidam praebendas vocant, sub pecuniae interuentu, siue dando emerit, siue accipiendo vendiderit, a Simonis non excluditur perditione. Non solum autem pecunia, sed & quaelibet obsequij aut muneris species in huiusmodi criminaliter intercedit. Vnde idem beatus Gregorius, Bene, inquit, cum virum iustum pro praebenda describeret, ait, Beatus qui excutit manus suas ab omni munere. Non dixit solum a munere, sed ab omni munere: quia aliud est munus ab obsequio, aliud a manu, aliud a lingua. Munus ab obsequio est seruitus indebite impensa, munus a manu pecunia est, munus a lingua, fauor. Qui ergo sacros ordines tribuit, tunc ab omni munere manus excutit, quando in diuinis rebus non solum pecuniam nullam, sed nec etiam humanam gratiam requirit. Quod autem sacerdos, aut quilibet clericus, aliunde adueniens, vel ignotus, sine testimonio & literis saltem Episcopi sui in aliena Dioecesi recipi aut ministrare non debeat, in ((Calchedonensi)) legitur Concilio definitum per haec verba: Extraneo clerico, vel lectori, extra suam ciuitatem sine literis commendatitijs proprij Episcopi, nusquam penitus liceat ministrare. Item in Concilio Carthaginensi, Clericum alienum, nisi concedente eius Episcopo, nemo audeat retinere, vel promouere in Ecclesia sibi credita. Item beatus Augustinus in sermone quodam ad populum, Hortamur, inquit, Christianitatem vestram, vt iuxta sanctorum canonum instituta, in Ecclesijs a vobis fundatis aliunde veniens presbyter non suscipiatur, nisi a vestrae fuerit Ecclesiae Episcopo consecratus, aut ab eo per commendatitias literas suscipiatur. Ad hoc, ne Clerici ad saecularia iudicia pertrahantur, & Romanorum Imperatorum leges prohibent, quae tanquam canones, vbi canonibus non obuiant, sunt obseruandae, & sanctorum patrum ac praedecessorum nostrorum auctoritas interdicit. Scribit enim beatae memoriae Gelasius Papa dicens: Nemo vnquam Episcopum, aut reliquos clericos apud iudicem saecularem accusare praesumat. Item Alexander omnibus orthodoxis: Relatum est ad huius sanctae & Apostolicae sedis apicem, cui summarum, dispositiones causarum & omnium negotia Ecclesiarum ab ipso Domino tradita sunt, quasi ad caput dicente, Tu es Petrus, & super hanc Petram aedificabo &c. quod quidam aemuli, eiusque sanctae Ecclesiae insidiatores, sacerdotes Dei apud iudices publicos accusare praesumant, cum magis Apostolus Christianorum causas ad Ecclesias deferre, & ibidem terminari praecipiat. Taliter praeuaricantes praeuaricauerunt in Deum suum, & non obediunt praeceptis eius. Feruentis vero aquae, vel candentis ferri iudicium, siue duellum, quod monomachia dicitur, Catholica Ecclesia contra quemlibet etiam, ne dum contra Episcopum non admittit. Vnde Stephanus Papa V. Ferri candentis, inquit, vel aquae feruentis examinatione confessionem extorqueri a quolibet sacri non censent canones, & quod sanctorum patrum documento sancitum non est, superstitiosa adinuentione non est praesumendum. Item Nicolaus Papa. Monomachiam in legem non assumimus, quam praeceptam fuisse non reperimus: quam licet inisse quosdam legamus, sicut sanctum Dauid & Goliam sacra prodit historia, nusquam tamen vt pro lege teneatur, diuina sanxit auctoritas, cum hoc & huiusmodi sectantes Deum solummodo tentare videantur. Praeterea illud adijciendo mandamus, quatinus populum regimini &. gubernationi vestrae commissum decimas Ecclesijs fideliter & deuote persoluere, sicut ab ipso Domino noscitur institutum, diligenter ac sollicite moneatis, & si necesse fuerit sub districtione anathematis compellatis, iuxta illud Malachiae prophetae in persona Domini loquentis Inferte, inquit, omnem decimationem in horreum meum, vt sit cibus in domo mea. Vnde in Concilio Maguntinensi: Decimas Deo & sacerdotibus Dei dandas Abraham factis Iacob promissis insinuat, & omnes sancti sacerdotes commemorant. Item ex Concilio Rothomagensi: Omnes decimae terrae, siue de frugibus, siue de pomis arborum, Domini sunt, & illi sanctificantur. Sed quia multi inueniuntur decimas dare nolentes, statuimus vt secundum Domini nostri praeceptum admoneantur semel, secundo, & tertio. Qui si non emendauerint anathemate vsque ad satisfactionem & emendationem congruam feriantur. Nec tamen ideo ea, quae Ecclesijs, immo Deo, ipsi, vel parentes eor rum contulisse noscuntur, reuocare, vel Ecclesiasticarum personarum dispositioni subtrahere volentes erunt aliquatenus audiendi: quae si etiam homini contulissent repetere non valerent. Vnde Ambrosius in libro de poenitentia: sunt qui opes suas tumultuario mentis impulsu, non iudicio perpetuo, vbi Ecclesiae contulerint, postea reuocandas putant, quibus nec prima merces grata est, nec secunda: quia nec prima iudicium habuit, & secunda habuit sacrilegium. Item ex Concilio Agathensi: Clerici, vel saeculares, qui oblationes parentum aut datas, aut testamento relictas, retinere perstiterint, aut id, quod ipsi donauerint Ecclesijs vel monasterijs, crediderint auferendum, sicut sancta Synodus statuit, velut necatores pauperum, quousque reddant, ab Ecclesijs excludantur. Illos vero qui in clericos violentas manus, nisi forte se defendentes inijciunt, poenam excommunicationis incurrere sacrosancta Romana iam pridem statuit, & inuiolabiliter tenet Ecclesia: nec a quoquam omnino, nisi a Romano Pontifice, vel de mandato eius absolui patitur, aut permittit. Vos itaque ipsius, quae omnium Ecclesiarum caput est & magistra, vestigijs inhaerentes, eius ac nostrae in supradictis omnibus acquiescite sanctioni: & secundum ea quae a sanctis patribus & praedecessoribus nostris instituta praediximus, obseruate, atque ab omnibus per Episcopatus vestros quantum in vobis est, faciatis firmiter & inuiolabiliter obseruari. Contemptores equidem Ecclesiastica praecipimus vsque ad condignam poenitentiam vltione percelli. Obedientibus autem sit pax Domini nostri Iesu Christi: quatinus & hic fructum bonae actionis percipiant, & in futuro praemia aeterna pacis inueniant. Datum Tusculani IV. Idus Septembris.