SDHK-nr: 2030

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1303  juli  29
Utfärdandeort
Alsnö 
Innehåll

Svenske kungens marsk Tyrgils Knutsson kungör att han med kung B(irger) av Sverige gjort ett jordabyte, varvid han givit kungen ön och gården Ön i Dalarna (i Folkärna socken) med alla tillägor, ”Hjortæthorp” med tillägor, hela sin besittning i Avesta med fisket i strömmen därstädes, Norberg med allt han där ägde i ’järn- och stålberget’, allt han ägde i Dalarna, gården Ösby (i Tillberga socken) i Västmanland, vilken han hade efter drotsen Abjörn (Sixtensson), Husaby (Glanshammars socken?), Ödemark och Skira (Svennevads socken) i Närke, kvarnarna i Röttle vid Gränna samt de tre kvarnar i Torshälla, av vilka han fått två av herr Ulf Karlsson och en av biskop Isar i Strängnäs. I utbyte hade kungen på honom och hans arvingar överlåtit hela sin del av allmänningarna, d.v.s. kungslotten (kungstredingen), i Linköpings och Växjös stift, gården Tuna (Tuna socken, Tunaläns härad) i Tjust samt egendomen ”Bry...l” i Östergötland med alla tillägor. Härvid specificeras även villkor för hur man skall gå till väga med exempelvis avgränsade och avyttrade delar av den s.k. kungslotten eller delar av det gods som Tyrgils Knutsson överlåtit på kungen, vilka denne skulle kunna hindras från att ta i besittning. Sigillanter är utfärdaren, hertigarna Erik av Sverige och Valdemar av Finland m.fl. av den svenske kungens rådsherrar.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. perg. DRA (C 6, Adk. Sverige)
  • Fotokopia: RA och DK
Brevtext

Omnibus presentes literas inspecturis, Thyrgillus Knutsson, Marscalcus Domini Regis Sweorum illustris, Salutem in Domino sempiternam. Tenore presentium constare volumus evidenter, Nos cum Magnifico Principe ac Domino nostro, Domino B. Dei gratia Sueorum Gothorumque Rege, fecisse prediorum et possessionum commutationem in hunc modum, videlicet quod nos eidem Domino nostro Regi et suis heredibus dimisimus et assignavimus curias nostras et possessiones infrascriptas, scilicet insulam et curiam Oena dictam in Dalum, cum omnibus attinentiis suis, nec non et Hiortæthorp, cum omnibus pertinentibus ad eandem, totalemque possessionem nostram in Aghastadhum, cum piscatura in torrente ibidem, item Norobergh, et quicquid ibidem possedimus in monte ferri et calibis, ac omnia qvæ possedimus in Dalum, tempore quo presentes emanabant. Item curiam Oestby sitam in Vestmannia, quam habuimus de Domino Aberno Dapifero. Item Husaby, Oedmarchi et Skyraoos in Niericia, ac molendina in Rytlu juxsta Grenna. Item Molendina in Thorsharghe, duo videlicet que nobis Dominus Ulpho Karlsson bone memorie contulit, et unum qvod nobis dedit Reverendus Pater Dominus Ysarus Episcopus Strengnensis, perpetuo et irreuocabiliter possidenda. Ipse vero Dominus noster Rex, ratione recompensationis pro predictis bonis et possessionibus, dimiserat et assignaverat nobis et nostris heredibus totalem partem de communibus prediis in Diocesibus Lincopensi et Wexionensi sitis, sibi attinentem, vulgariter dictam Kunungslut, nec non et curiam suam Tuna in Thyust, et possessionem Bry.......in Oestgotia, cum singulis earum attinentiis, que quidem curia et possessio de prefata tertia parte communium prediorum dinoscuntur derivate. Hoc adjecto, quod ubicunque compertum fuerit, quod aliqua pars de prediis supradictis, communibus scilicet, nobis dimissis, rite et amicabiliter diuisa et distincta fuerit, ac nomini Regio taliter assignata, siue culta sit, siue inculta, videlicet in curiis, coloniis, agris, pratis, pascuis, siluis, piscariis, molendinis, vel molendinorum locis, infra sepes et extra, ipsa pars ad nos et nostros heredes pertineat, diminutione qualibet pretermissa. Si autem aliquid de tertia parte predicta possessionum per commutationem inventum fuerit dimissum pro aliis equivalentibus bonis, ita quod de hoc gerimus nos contentos, hujusmodi commutatio rata maneat atque firma. Si vero secus factum fuerit, ipse Dominus noster Rex nobis facultatem liberam dedit et commisit, taliter dimissum vel reuocandi et reassumendi, vel etiam satisfactionem plenariam, prout justum est, petendi pariter et acqvirendi. Preterea voluit idem Dominus noster Rex, ut quicqvid de parte predicta prediorum per commutationem vel venditionem factam forsan per progenitores ipsius, vel alia quocumque modo, fuerit alienatum vel distractum, retroactis temporibus quantumcunque antiquis, hoc integraliter ad nos deuoluatur, ita quod nichil penitus sit exceptum, quin totum nobis cedat, quod in premissis suo nomini dinoscitur attinuisse, prout in literis suis super hiis confectis plene patet Hanc igitur bonorum et possessionum commutationem, inter ipsum Dominum nostrum Regem et nos rite et legitime factam, tam ratam et irrevocabilem habere volumus ex utraque parte, quod neque per eundem Dominum nostrum Regem, neque per nos vel heredes nostros aut suos revocari valeat, aut aliquatenus irritari. Hoc etiam adjecto, quod si quid in bonis, prediis vel possessionibus predictis, que nos ipsi Domino nostro Regi dimisimus et assignanavimus, impetitum vel calumpniose fuerit impeditum, ita quod hoc diebus nostris sibi non poterimus appropriare, vel de prediis nostris aliis sufficienter refundere, heredes nostros ad hoc faciendum esse volumus obligatos. Similiter et ipse Dominus noster Rex tenebitur ad tantum nobis vel heredibus nostris refundendum, sicut de predictis possessionibus aut prediis nobis per ipsum assignatis impetitum fuerit vel impeditum, quod si diebus suis factum non fuerit, successor suus, qui post eum regni regimen susceperit, hoc idem nomine suo tenebitur adimplere. In premissorum igitur omnium robur et euidentiam pleniorem, una cum Sigillis Nobilium Dominorum Erici Sueorum et Waldemari Finlandie diuina providentia Ducum, ac aliorum discretorum de consilio ipsius Domini nostri Regis Sweorum illustris, Sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Alsnu Anno Domini Millesimo CCC.III. quarto Kal. Augusti.

Tryckt
    DS 1403 (e. följande tryck) se pdf av tryck
    Skrifter i det Kiöbenhavnske Selskab af Lærdoms och Videnskabs Elskere fremlagte og oplæste (Köpenhamn 1745), 7:315
    Dipl. Dal. nr 3 (e. Langebek)
Tryckt regest
    Norberg genom 600 år (1958), s. 155
    H. Schück, Rikets brev och register (1976), s. 46 nr 30 (se äv. s. 53)
Faksimil
    Foto i Norberg genom 600 år (1958), efter s. 156.
Litteratur och kommentar

Om Tuna se K.A. Holmberg, De svenska Tuna-namnen (1969), s. 238 med not 2.

Om Torkel Knutssons jordbesittningar, se Bjarne Beckman, Matts Kättilmundsson och hans tid, del 1 (1953), s. 338f.

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel