Præsentium latorem ex proposito misi, vt pecunias mihi à Serenissimo Rege secundum Maiestatis ipsius obligationem solvendas elapsique anni stipendium recipiat, ac proinde vt semper honorifico Dominationis Vestræ in me animo pollicitoque de veraque mea tractatione nixus sum, sic nunc eorundem præstationem ex maturiore præsentium latoris dimissione experturum me expecto. Quantos proximè elapso anno Sere:mi Sueciæ Regis negotia attendendo sumptus fecerim, non scribam. Sufficiet mihi, si præteriti neglectus nunc corrigantur. Perturbationes nunc exortæ in FrankrikeGallia, TysklandGermania et NederländernaBelgia non permittunt, vt vel latum vnguem de aula secedam, quin1 pro occasione Regiam Ma:tem et Dom:nem V:ram certiores faciam, vt, quo tutissimè pacto gubernandam sit tempestivè consulatur.
Marie de MédicisReginaa et Louis XIIIRex Galliæb ingenti stipantur exercitu ad perficiendum matrimonium inter Regem et Anne of AustriaHispanici Regis filiam.c Princeps verò de Henri II, the 3rd Prince of CondéCondyd cum associatis suis armatur, et Dux de Vendôme, CésarVandom,e Regis Galliæ frater nothus, tertium habet exercitum ad impediendam vndiquaque Reginæ intentionem. Protestantes adhuc exitum expectantes neutri sese parti adiunxerunt.
Nederländerna, GeneralstaternaOrdines Belgici curarunt John SigismundMarchionem Brandeburgensemf et Philip LudwigDucem Nijburgensemg WeselVesaliæ pro pace ineunda convenire, verùm proposito infecto dissipati sunt. Dux Nijburgensis Papistis nunc additush stipulatur auxilio Paul VPapæ,i Philip IIIRegis Hispaniæ,j Albert of AustriaArchiducis Albertik et Episcoporum Papisticorumque Germaniæ Principum, qui omnes exercitum convocarunt, verùm potiùs ad opitulandum Marie de MédicisReginæ Galliæ, vt putatur, quàm ad invadendam hoc anno Jülichcivitatem Guiliacensem. Ordines Belgici talium proximorum vicinitatem (si ciuitatem possiderent) vt periculosam auersantes ciuitatem militibus stiparunt, totumque ipsorum exercitum ad Jülich, KleveDucatuum istorum cancellos traductum stiterunt ad observanda adversariorum molimina. Mittit interim James ISere:mus noster Rexl Wotton, Sir HenryLegatum suum,m qui cum vtrisque de pace agat plus se apud ipsos quàm Ordines Belgicos posse ratus, semet interim accingens, si2 ad extrema delabatur, vt Ordinibus Belgicis aliisque reformatæ religionis in TysklandGermania Principibus contra alios se adiungat. Molestiarum harum apparentia rixarum ansas omnes inter Mercatores EnglandAnglicanos et Ordines Belgicos pro commerciis adhuc in submisso tenet.
Bureus, AndersAndreas Borreus,n non dubito, quin coniurationem illam Papistarum in James IRegem totiusque regni statum proximis hîc in EnglandAnglia comitiis iam patefactam Dom. V:ræ3 aperuerit -- negotiatores facinoris istius meritas luent pænaso -- similiter, quod ablegauerit Sere:mus noster Rex Merrick, Sir JohnLegatum suump in RysslandRussiam ad componenda Serenissimi Regis Sueciæ cum iis bella, et quod, vbi monitus fuerit, melioris conditionis quendam ad Sere:mum Sueciæ Regem se ablegaturum, si accidat, vt minùs idoneus videatur ille Legatus, qui vtrinque agat, nimis scilicet amicus Muscouitis vel cui parùm fidere possit Serenissimus Sueciæ Rex, vtpote qui non ita pridem eodem vt mercator remearit et cuius bona adhuc inde lucrum captent. Animi mei sententiam expositurus cùm vt affectus mei erga Serenissimum Regem totiusque regni statum testimonium acceptum iri confidem (veniæ spe) tanto audentius eloquor. Optarem ex animo pacata essent omnia inter Serenissimum Regem et Muscouitas, inprimis vt vicini nonnulli spe sua frustrarentur, quos audio (pro certò etenim mihi nondum innotuit) pacis istius osores esse, partim vt continuis bellis debilitemini ipsique securi pace fruantur, partim vt impotentes reddamini, ne debita solvatis ac vt ipsi pignora diutius possideant; secundo, vt Sere:mus Rex regnique status periculorum ominosis hisce temporibus integram cum omnibus in genere colant amicitiam, vt si ad deterrima delabatur, cui se tum adiungere velit, ipsius Maiestati liberum sit eligere, prout tempori statuique optimè consuletur; tertio, vt sedulò incumbatur singula pro pessimis in promptu sint, præsertim vt maria occupentur, quæ ego regni Suetici fortissimum existimo propugnaculum.
Dom. Vestram denuò postulaturus sum pro Sere:mi James IMagnæ Britanniæ Regis subditorum apud vos negotiis eorumque præsertim, quibus ego impedimento fui (prout volebat Dom. V:ra), ne literas commendatitias à Ser:mo nostro Rege impetrarent, ac inprimis Ramsay, Sir JohnVicecomitis Haddingtoniæ,q qui literas suas impetratorias pro pecuniis quibusdam Ramsay, Sir Jamesfratri suo,r vltra quàm à me receperat, elocatis ad Regiam Ma:tem misit. Verum quidem est non teneri Ma:tem suam easdem reddere. Quùm tamen exigua sit summa, quinque mille talerorum numerum attingens, et quùm præsentissimus semper extiterit et adhuc sit, qui Ma:ti ipsius omni officio apud Sere:mum nostrum Regem, quàm honorificè semper adfuit, haud abs re fore puto, si Ma:tas sua literis suis ipsi satisfactum fore significare dignetur. Cupiebat quidem ille navim, verùm ego hoc Ma:tis ipsius arbitrio relinquo. Frater etiam ipsius literis commendatitiis à Sere:mo nostro Rege (vt à Sere:mo Sueciæ Rege detineatur) ad vos rediturus est, cui vt vel fratris causa satisfiat, Dom. V:ram seriò peto.
Secundo D:ni Bingley, Sir RichardRichardi Binglei, militis aurati, qui scripsit ad Serenissimum Regem literasque suas mandatorias cum testificatione vicetenentis Hyberniæ præsentium latori tradidit. Literas etiam Regias habet promittentes ipsi solutionem, nec negligendum puto paratum ipsius animum ad serviendum Sere:mo Regi in his partibus. Quicquid Capitaneo Fly pro navali ipsius transportatione traditum fuit, æquè ac sibi redditum fuisset ipsi placet. Petit solummodò, vt placeat Dom:ni V:ræ vel Capitanei Fly literas absolutorias pro summa recepta ad ipsum transmittere vel Dom:nis V:ræ testificationem, duorumve vel trium plurium chirographis signatam, ut amicis Capitanei Fly (qui ipsum pro pecuniis eius transportativis in ius vocarunt obtinueruntque solutionem) ostendat quantum ibidem receperit, vt tantundem ab ipsius amicis repetat. Rogabat etiam, vt Dom:ni V:ræ significarem, quòd si, Dom:nis V:ræ opera, debita ipsi nunc soluantur vel sponsoria certa præstentur,4 quod Martio mense proximè insequenti ipsi solvetur, per servum suum, quem pro repetundis mittet, testimonio Dom:nem V:ram digno gratum se ostendet et spero non parùm ei profuturum apud Dom:nem V:ram rogatum meum.
Tertio negotium Learmonth, WilliamGuilielmi Lermonthii, Capitanei Learmonth, PatrickPatricii Lermonthiis sub Rege iam extincti fratris senioris,5 qui literas suas mandatorias præsentium latori, seruo meo, tradidit, vt quæcunque ad fratrem suum Patricium Lermonthium (ipsius vt proximi hæredis nomine) pertinebant, repetat siue ut debita siue alio quocunque modo.
Simili etiam pacto de Capitanei Spens, DavidDauidis Spensii bonis, cuius pater ætate provectus, verbi divini prædicator, ægenus nonnihil est. Pro quibus veniam peto, si vltra quàm deceat sollicitus videar, cum consanguinei mihi valdè sint. Supplicatio itaque mea est, vt non modò ipsis de debitis regis solvatur, verùm vt autoritate Regia muniatur præsentium lator, quò faciliùs apud alios bonorum illorum possessores ipsi repondeatur.
Peregrinorum mercatorum è SkottlandScotia, ut et subditorum etiam suorum ad James ISerenissimum nostrum Regem quærelæ graves de inhumana ipsorum in Suetia per nuperas quasdam leges proximo comitiorum conventu institutas tractatione delatæ sunt. De quo sciscitatus vt talium ignarus nihil respondere potui. Hæc tanto ipsius Maiestati inhumaniora videbantur, quanto ipse Sere:mo Regi totique regni Suetici statui præsentiore studio animoque semper adfuerit et adhuc adsit, vnde humaniorem subditorum suorum (saltem), si non peregrinorum, tractationem sibi meruisse videbatur. Misit proptereà nunc Serenissimus noster Rex literas suas ad Johannem Cootes, vt ipse singulorum veritatem fideliter referat. Vix enim ipsius Ma:ti credibile videtur. Ego quantum possum ipsius M:ti contrarium suadeo. Perpendat itaque velim Dom:o V:ra, mihique rescribat, quid respondendum sit.
Porro cùm Thesaurarius Angliæ, Howard, ThomasComes Suffolciæ,t tam amicè ac sollicitè respiciat Coote, JohnJohannem Cootes, vt semper solitus, sic et id ipsum nunc etiam (debitorum scilicet ipsius solutionem) Dom:nis V:ræ studio et auxilio commendo, vtpote cuius reditus in patriam Sere:mo Regi nostro gratus erit (præsertim si audiat ex eo ipsius postulatis satisfactum esse) et prout res hîc nunc geruntur, haud exiguam statui Vestro comparabit amicitiam. Suaderemque vt Sere:mus Rex ad Thesaurarium nostrum (qui cuncta hîc moderatur) per Johannem Cootes scriberet significetque, quæ illius ergò latori præstiterit munia. Nouit Bureus, AndersAndreas Borreus quàm de eo sollicitus fuerit Ser:mus noster Rex, quùm Dom. Anstruther, Sir RobertAnstrutherumu ad ipsum mitteret, vt negotia Johannis Cootes (quem semper vsque adeo fidelem et sedulum pro Sere:mo Sueciæ Rege servum6 observarit) ipsius etiam studio commendaret.
Porrò operæ prætium valdè esset commoda aliqua institueretur ratio, qua certior subinde fierer à Dom:ne V:ra, quid mihi hîc incumbat et quo me Sere:mi Sueciæ Regis nomine hisce præsertim temporibus ferrem pacto et vt sæpius à me pro occasione audiret Dom:o V:ra. Verùm hæc omnia Dom:nis V:ræ acriori relinquo calculo, sperans interim, quòd ex honorifica Dom:nis V:ræ dispositione et industria laudabili, qua regium semper tibi curæ est nomen, nec negotiis meis hæc vllatenus defore, nunc præsertim, quum servos magnis meis sumptibus transmiserim, quorum diutina mora damnum duplicabit.
Librum, quem promiseram totius EnglandRegni Anglicani statum complectens, ad Dom:nem V:ram misi, verum impossibile fuit singula Latinè reddere, quùm multa inibi contineantur vocabula, quæ Latinè reddi nequibant. Potest tamen Coote, JohnJohannes Cootes (cui omnia sunt satis perspecta) curare, vt Sueticâ linguâ intelligat Dom:o V:ra singula officia ac officiariorum functiones.
Alia quædam etiam affectus mei indicia ad Dom. V:ram misi, quæ quæso æqui bonique consulat Dom:o V:ra non tam donum datum quàm dantis animum respiciens. Persuasum namque velim, quòd si scirem, in quo potissimum Dom. V:ræ studio meo qualicunque adesse possem, honorificè me respici existimarem sincerique in Dom:nem V:ram animi testimonium lubenter præberem.
Et sic fælicem in cæptis omnibus exitum ex animo optans Dom:nem V:ram iubeo plurimum semper in Christo valere. Dat. LondonLondini 8 Cal. Augusti anno salutis humanæ 1614
Post conscriptas literas meas Christian IVRex Daniæv EnglandAngliam advenit, LondonLondinumque omnibus ignotus, vsque quo Sere:mæ nostræ Anne of DenmarkReginæw cubiculum interius ingressus fuisset, accessit. Non satis adhuc perspecta est ipsius adventus causa, verùm putatur, vt Sereniss. nostrum Regem fædere secum cæterisque Germaniæ Principibus iungat, vt unanimiter ingenti isti exercitui ad numerum sexaginta sex mille militum sub Leopold of AustriaLeopoldo,7 x præfecto campestri Imperatoris, Spínola, AmbrosioMarchione Spinolay pro Philip IIIRege Hispaniæz et Comite de Bucquoy, Charles Bonaventure de LonguevalBuckieaa pro Albert of AustriaArchiduceab Jülichcivitatem Guiliacensem iam iam invasuro obuiam eant. Quidam aiunt advenisse, vt Charles, prince of WalesPrincipis nostriac cum ChristineGalliæ filiaad matrimonium8 impediat ac ad SpanienHispaniam transferat, vt sic perturbationes passim nunc grassantes componantur; impetraturus etiam vt sibi liceat Emporium Anglicanum nunc Hamburgi existens ad civitatem quandam suam in HolsteinHolsatia nomine KrempeCrimp transmigrare et vt sibi fas fiat, Serenissimo nostro Rege annuente, novum in ostio fluminis ElbeAlbæ exigere vectigal. Ipsius Ma:tem alloquutus sum, intimoque se admodum erga Sereniss. Sueciæ Regem affectu prædicabat nihilque tam vereri, quàm quod defectus pecuniarum pro liberandis castris ipsius controuersiæ ansam exhibitura esset,9 secùs quoad se nullam se vidisse. Si quid secreti prætereà ipsi animo sit, adhuc ignoratur. Expiscabor tamen quàm citò ac diligenter potero. Die veneris advenit, et plus minùs octiduo ad summum die solummodo mansurus est. Videt Dom. V:ra quàm necesse sit commodam aliquam institui rationem pro intelligentiis vt periculosis hisce temporibus singula intelligantur et innotescant. Novam enim indies scribendi fore materiam veresimile est, cuius pro occasione Dom. V:ram certiorem reddam.
Adress:
Illustri ac generoso Domino, D:no
Axelio Oxestern, supremo Regni
Suetici
Cancellario, ac Baroni
de Fiholmen et Tidhoij,
amico suo plurimum observando
Påteckning:
Præsent. Stokholm
Die 28 Aug. Anno 1614.
__________________________