SDHK-nr: 8753

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1365  september  3
Utfärdandeort
Vordingborg 
Innehåll

Förslag till fredsfördrag mellan kung Valdemar av Danmark och Lübeck, Rostock, Stralsund m. fl. städer. Däri ger Valdemar alla hansestäder och deras borgare dels rätt att bärga och återfå skeppsbrutet gods som drivit i land på danskt område, dels vissa privilegier vid årsmarknaderna i Skanör och Falsterbo för deras fit rörande fogdars domsrätt m.m. Slutligen stadfästes de gamla tullsatserna. Härmed upphävs inte de frihetsbrev som städerna samfällt eller enskilt fått av tidigare danska kungar. Hertigen av Slesvig, ärkebiskop Nicolaus av Lund, drotsen Nicolaus van Lembeke, marsken Tuve Galen, gälkaren i Skåne Henning van Podebusk (Putbus) m. fl. skulle bekräfta fördraget och avstå från sin rätt till strandfynd.

Språk

tyska

Källor
  • Medeltida avskrifter: Koncept på fol. 1r-v av pappersark (nr 5353), Stadtarchiv Rostock; Avskrift på fol. 1r-v av pappersark, Stadtarchiv Stralsund; Avskrift på perg. i Archiv der Hansestadt Lübeck (Trese ad, Danica 138-140).
Brevtext

a. Den ursprungliga Rostocktexten.Senare ändringar och tillägg redovisas i notapparaten. (a-) Wy Woldemar etc. bekennen etc. vnde betughen openbare (b-) in desme breue (-b-a ) dat wy mid gantzme willen vnde wulbort . der vorsten vnde heren . vnde Ridderen . de hir na ghescreuen stan . vnde vort vnses gantzen Rykes rades ghemenliken . hebben ghedegh[ed]inghet(c) vnde ghemaket . mid den Ratmannen der stede alse lubeke Rozstoch vnde Stralessund bremen hamborgh . kiil . wysmer . gripeswald . tanglym . stetyn . nienstargarden . vnde colbergh . ene gantze stede ewyghe zone . vmme alle twydracht vnde orloghe dat ghewesen heft bet(d) an dessen dagh . tuschen vns .(e) vnsme Ryke . vnde den vorsten vnde den heren Rydderen knechten . borgheren(f) vnde menheyt de in deme Ryke tho denemarken wonachtych sin .(g) vppe ene siide vnde den vorbenomeden steden . vnde eren borgheren vnde menheyt . vnde alle eren helperen vorscreuenen(h) vppe de anderen siide . vnde desse zone wille wy . vnde de vssen . truweliken vaste(i) vnde vnghebroken holden sunder argheliist . Des hebbe wy dor vredes willen.mid wulbort . der vorsten . heren vnde Ridderen . de hir nascreuen stan(k) . ghegheuen dessen vorbenomeden steden vnde alle den ghenen de mid en in ereme rechte sint dat de(1) dudesche hense gheheten is vnde gheuen in desser yeghenwardyghen scrift den seestrand vry in alle vsen Ryken vnde landen . tho ewyghen tiiden den wy in vsen weren hebben . efte yement van vser weghene van alme scypbrokyghen ghude id hete wurak edder seeuunt efte wo id hete . na vsme denschen rechte . Dat aldus l.ut . Were id dat yeneghe lude desser vorbenomeden(m) scypbrokygh worden . in yeneghen enden vser land edder Ryke . edder ere scypbroke ghud efte wruak edder . wo id ghenomet wørde tho vsen Ryken eft enden vser land tho dreue efte queme . dat ghud moghen se by syk . efte mid helpe anderer lude berghen efte berghen laten vnde des bruken na erme willen sunder hinder[.] were ok dat se arbeydes l.ude behuf hadden des scal en de voghet gh.unnnen dat se de winnen vmme ere penninghe(n) de en dat ghud helpen berghen . were ok dat sodane scypbrokygh gud to vsen Ryken edder landen . tho sl.ughe edder dreue vnde de l.ude vorghan edder vordrunken weren . dat ghud scal de negheste voghet edder de dar . weldygh . is . berghen laten . vnde wat des gheberghet wert dat scal he mid wyscop bedderuer l.ude in de neghesten kerken legghen laten vnde laten dat bescriuen wat des sy. vnde bewaren dat truweliken tho der hant der eruen edder der ghener(o) de dat mid rechte(p) vorderen moghen[.] wo se(q) bynnen jare . vnde daghe bewysinghe br[i]nghen(r) mid erer stad breuen dar se borghere inne sin dat se rechte eruen sin . tho deme s.uluen ghude / edder dat se dat mid rechte vorderen moghen den scalme dat antworden vnbeuuren (s-) beholden den arbeydes luden eres lones (-s ) . were dat yement(t) der vser(u) desse vorscreuen stucke aldus nicht holden wolde . dar scole wy vnde willen den klegheren tho don alse(v) vele alse wy van rechtes weghene plichtygh siin / vortmer in den ja[r]markeden(aa) tho skonør vnde walsterbode moghen . desse vorbenomeden stede vppe eren vitten vøghede edder Richtere setten . vnde de moghen richten ouer ere borghere vnde koplude vnde den mid en dar komen van eren steden . vppe den vitten . vmme alle sake . vnde broke sunder an hals . vnde hant . vnde xl marken saken(ab) . Dar tho gheue wy en dat se richten blawe vnde blut wat mid hant vnde(ac) mid stochke ghewracht is sunder benbroke . vnde wullenkomene wunden . ok moghen se richten ouer ere borghere buten den vitten wor se ligghen . de dar van rechtes edder van gnaden weghene ligghen moghen in den vorscreuenen jarmarkeden also hoghe alse se recht hebben vppe den vitten . Vortmer w.urde yummende van den eren yeneghe thichte tho gheleghet . de magh sik des vntleddeghen . vor syme dudeschen voghede also høghe alse he dat recht dar ouer heft . Men scal ok nummende kallen . vor dat hus vmme sake de ere vogheden børen tho RychtendeVortmer . vmme gud dat vppe den waghenen lycht vnde dat water nicht en røret dat scal vnuoruaren wesen dest dat men rechten tollen dar vore gheue . ok wor waghene vmmestorten ofte vallen dat ghud scal vnuoruaren wesen . w.ure ok eyn waghen byster an ene vnrechte stede dat scal ok vnuoruaren wesen men dede he(ad) schaden den scal he(ae) beteren . ghinch ok yenigh pram ofte lychtescip tho grunde dat scal ok vnuoruaren wesen mid ghude vnde mid allen[.] vortmer scal nemant vor den anderen beteren . men we se brecht(af) de scal(ad) suluen beteren vnde des scal(ah) nemant anders vntgelden . men de sulue(ai) de dar brecht(ak) . nogh syn stad(al) . nogh sin(am) here nogh anders nemantEre ghud moghen se vp vnde vt scepen . bi daghe wen se willen . vnde gheuen eren rechten tollen . Vortmer welk ghud se nicht vorkopen konnen . dat moghen se wedder wegh vøren vnde gheuen dat tho rechte dar vøre boret . bort ouer bort tho dudeschen landen tho vørende dat gyft nenen tollen . ok magh en yewelk man gan mid sinen wapenen van deme strande . in sine herberghe van he erst . kumpt(an) . vnde wan he tho scepe gheyt wan he wedder wegh wil sunder brøke dest he nenen scaden doo . Van deme prame scalmen gheuen . ij . mark skones vnde van deme luchtescepe(ao) ene mark Schones . vortmer moghen se vppe eren vitten vorkopen lenewant . vnde want . by helen lakenen . vnde by stuuen ok moghen se lenewant vnde(ap) stuuen wandes bi repen vorkopen . vnde nicht by elen . men hele lakene moghen se nicht tho sniden . Vortmer we dar eghene buden vnde eghene erden hebben de scolen der bruken vnde gheuen dar vore / alse se here tho ghedan hebben vnde alse se van rechte don scholen . (aq-) vortmer alle tolle scal blyuen by sineme olden rechte(-aq) (ba-) Vnde mid dessen breuen . scolen nene breue broken wesen . de vore den steden . edder erer yenigh (bb-) van den koninghen to denemarken edder van deme Ryke(-bb) gheuen sint(-ba) .(bc) alle desse vorscreuen st.ucke wille wy. vnde de vsen . stede . vast . vnde vnghebroken holden . sunder argheliist .(bd) Des(be) hebbe wy tho betughnisse . vse koninghlike ingheseghel . mid den ingheseghelen . der vorsten vnde heren vnde Ryddere . de hir na ghescr[e]uen stan . an dessen bref ghehenghet [ .](bf) vnde wy. n(bg) . hertoghe tho Sleswik . nicolaus . ertzebiscop tho lunden vnde primas to zweden . n byscop tho Rypen . n . biscop tho wendesz.uzel . n(bh) . biscop tho arhusen . vnde nicolaus de lembeke(bi) droste / tuve galne marscalk . henninghus de putbuske / gelker tho skone / (bk-) woldemar tzappe(-bk) . (bl-) wicko molteke(-bl)(bm) etc. Riddere bekennen vnde betughen in desser schrift dat wy alle desse vorscreuenen stucke mid gantzen willen hebben ghewulbordet . (bn-) vnde ouergheuen wat vs anrorende is van deme seestrande .(-ba) vnde louen (bo bp-) in desser scrift(-bp) vor(bq) vsen vorsprokenen heren (br-) vnde vs(-br) alle desse stucke(bs) alse se(bt) vorscreuen sint(bu) tho ewighen thiden stede vast vnde vnghebroken to holdende sunder arghelist(bx) . des hebbe wy to betughnisse vse ingheseghele . mid deme ingheseghele vses vorbenomeden heren an dessen yeghenwardyghen bref ghehenget . ghegheuen etc. tho wordinghborgh na ghodes bort . xiij (C ) . jar in deme viue vnde sestighesten jare . des midwekens(by) vor vser vruuen daghe alse se gheboren . wart .b. Stralsundstexten.Texten är väsentligen en renskrift av den rättade Rostocktexten. Den överensstämmer, frånsett stavningen och vissa smärre avvikelser, med det slutliga fördraget 1365 22/11 (SD 7257), där det transumerade redovisas.Wy woldemer van der gnade ghodes kønyngh der denen der wende vnde der ghoten allen den ghenen - - - an dessen bref ghehenget . Vnde wi hinrik hertoghe to slesewiik . nicolaus ercze byschop to lunden vnde primas to sweden [magnus](a) byschop to Ripen paulus bischop to arhusen [johannes](b) byschop to wendes.usel . claus vamme lembeke des rikes droste thuue gallen marschalk . henningh van pudbuzk ghelkør to schone . stigh andersson marscalk erik vicce molteke . houetman to kaluø vnde randerhusen / erlant kalf houetman to schandelenborgh ywer nicclisson euert molteke de camermester . nicclis thuuesson peter grubbe Erik barnson olaf yonson anders nicclisson Dauid andersson peter stigesson benedictus van anevelde yons basse vnde(c) mattes valster Riddere bekennen vnde betughen - - - an dessen ieghenwardeghen bref ghehenget . datum werdingborgh anno xiij(C) lxv° feria quarta ante natiuitatis mariec. Lübecktexten. Datering enligt Hanserecesse:ghegheven th.u Wurtingborch na Ghodes bort dritteyn hundert jaar in dem vyf unde zesteghesten jare, des midwekens vor uzer vrowen daghe alze gheboren ward.

Tryckt
Tryckt regest
    Hans. UB, s. 575
    Hanserecesse I, nr 365
    Reg. Dan. Ser. II, nr 2570 anm.
    Hans. UB IV, nr 152
Litteratur och kommentar

se DS nr 7222

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel