SDHK-nr: 2246

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1308  maj  23
 
Innehåll

Birger, son till Tomas i Hageby, upprättar sitt testamente; till munkarna och klostret i Julita, där han väljer sin gravplats, skänker han sin gård Säby i Näs vid Almare-Stäket med lösöre och alla tillägor samt sitt altare med all utrustning och 10 mark gängse mynt, och till abboten i Julita 10 mark penningar. Vidare skänker han 10 mark gängse mynt vardera till klostret i Vreta och bröderna i Arboga, 1 örtugland till var och en av kyrkorna i alla socknar, där han har egendomar, och till var och en av dessa kyrkors kyrkoherdar 2 mark penningar för firandet av själamässor samt 1 öresland i Torlunda till kyrkan i Strängnäs. Vidare skänker han 5 öresland och 2 penningland i Sörby i Tumbo socken såsom farsarv till sitt ofödda barn, som Margareta Knutsdotter är havande med, på villkor att hans arvingar skall lösa in denna jord, om barnet i fråga skulle dö före sin mor. Vidare skänker han mark i Österlösa, lösöre och penningsummor till sitt tjänstefolk, sina släktingar och andra, nämligen till Markus, Ingevald Pråm, Lars i Övraby, Lars, Nils, systerdottern Susanna, Nils Röde, Ingel Stig, Unger Schamhals, Herjulf, Guttorm, systersonen Peter, bryten Johan i Väsby, Arnvid, Gunne, Magnus Eriksson, bröderna i Eskilstuna, broder Stenulf, Lars Tovesson, herr Mats Kettilmundsson, herr Magnus Gregersson, Bengt Knutsson, Gregers Knutsson, Sigvid Östensson, Katrin Sigvidsdotter och till var och en av sina hushållerskor. Till uppfyllande av sitt testamente pantsätter han sin gård ”Sigwalstadhum” (sannolikt Sjögestad i Valkebo hd i Östergötland), vilken inom ett år må lösas ut av hans arvingar, varom inte de förverkat sin rätt till den och den i så fall skall säljas ’på öppna marknaden’; dock görs ett undantag för eventuella efterlevande barn till utfärdaren, vilka gården helt skall tillfalla, sedan den medelst sin årliga avkastning bit för bit har lösts från nämnda förpantning. Dessutom skall utfärdarens skulder till Erik Sigvaldsson, Torshälla kyrka, en köpman i Västerås, Olof i Hallsta, Didrik i Västerås och Henneke Bytting fullbetalas med avkastningen från Sävsta. Till testamentsexekutorer utses Sigvid Östensson och Knut Erengislesson. Sigillanter är Sveriges hertig Erik, abboten E. i Julita, herr Magnus Gregersson, herr Mats Kettilmundsson, Gregers Knutsson och dennes bror Bengt, Sigvid Östensson samt utfärdaren. Vittnen var abbot en E. i Julita, Sigvid Östensson och dennes son Tomas, Magnus, Erik och Olof i Hallsta, Birger Ko samt Lars från Övraby.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. perg. RA 0101 bilder
  • Eftermedeltida avskrifter: Peringskiöld: E 31, E 33 (reg.; på slutet)
  • Fotokopia: DK
Brevtext

Jn nomine patris et filii et spiritus sancti AmeN Anno domini M° CCC° VIII° in die ascensionis domini Ego birgerus thome quondam filius de hagæby licet corpore debilis” mente tamen sanus et robustus videns mundanam felicitatem ut fenum agri in nichilum redigi hominisque uitam super terram vt vmbram cicius pertransire propter temporalis mortis acerbitatem et nouissimum examen michi super venturum saluti anime mee volo diligenter pro* uidere vnde testamentum meum condo in hunc modum monachis et monasterio de iulatum ubi locum eligo sepulture lego hec bona videlicet curiam meam sæby in næsi apud almarnæstek perpetuo iure possidendam cum omnibus bonis mobilibus in eadem curia existentibus atque attinenciis eius videlicet agris pratis pascuis piscacionibus siluis nemoribus intus et extra sepes Jtem capellam meam cum calice libris et omnibus suis ornamentis atque decem marcas vsualis monete do monachis supradictis Jtem domino abbati de iulatum do decem alias marcas denariorum Jtem claustro de wretum eciam decem marcas currentis monete Jtem fratribus in arbogum tantum hoc est decem marcas Jtem ecclesiis in quarum parrochiis bona habeo hoc est cuilibet earum do vnum solidum terre et cuilibet plebano dictarum * ecclesiarum do duas marcas denariorum ea de causa ut me mortuo quilibet eorum in qualibet septimana missam pro anima mea semel ad minus celebret usque ad annum Jtem ecclesie strengenensi do vnam horam terre in thorlundum Jtem margarete knudhs doter do quinque horas terre et duos denarios terre suderby in tumbo hærædhæ ista condicione mediante do cum iam dicta margareta grauida esse videtur prole mea illam eandem terram in suderby dicte proli cum ad vitam venerit temporalem assigno iure paterno hereditandam, Modo quia mater cuiuslibet sui infantis morientis heres esse videtur ad huc eam terram in suderby meis heredibus dimitto resoluendam, ita tamen quod sepe dicta proles mea subito mortua fuerit in hoc mundo, Jtem pueris meis ista duxi danda videlicet markusi duas horas terre quinque denariis minus in østerløsæ atque dextrarium meum cum omni armatura militari Jngewaldo praam quinque marcas denar. Laurencio in hyffraby tres marcas denar. Jtem Laurencio de *) duas marcas denar. Jtem nicholao quondam koco meo duas marcas den. ad sepulturam, Jtem susanne sororie mee tres marcas den. ad dotalicia, Jtem nicholao ruffo tres marcas den., Jtem ingeldo stigh duas marcas den., Jtem hungero schamhals duas marcas den. Jtem heriulfo quinque marcas den., Guthormo tres marcas Petro sororio meo tres marcas den. Jtem iohanni villico in wesby pro debito quod teneor ei et donario do tres marcas, Jtem arnwido siluario duas marcas, Gunnoni piscatori duas marcas Magno erici vnum tentorium, Jtem fratribus in eskilstunum decem marcas, Jtem fratri stenulfo quinque marcas den. Laurencio thouæ son duas marcas Jtem domino matheo quondam filio ketilmundi do cornu meum quod dicitur buckuljækæ Domino magno quondam gregorii do aliud cornu quod dicitur rinnianden, benedicto kanuti do cornu meum brokan Gregorio kanuti do cornu meum quod dicitur sylschatten, Jtem sigwido østansson vnum cornu rubeum, Jtem katherine filie sigwidi vnam brazam auream, Jtem cuilibet villice mee vnam vaccam, pro soluendo testamento meo singulis ut recipiat quiuis testamentaliter quod uel quantum dedi curiam meam sigwalstadhæ assigno in pingnore et infra annum omnino ab heredibus meis redimendam, alioquin ex tunc nuncquam dicta curia ab eisdem heredibus meis redimetur sed volenti et tenenti linialiter digno foro vendenda dimittetur aut eciam si de linea mea non inuenitur homo qui sepius memoratam curiam emere suffecerit alius aliquis quamuis incognitus eandem kuriam digno precio comparabit Ne quod absit omnia iam premissa per heredes meos in aliquo possunt inpediri vnde michi meritum meum precludetur et heredibus meis periculum aliquod in anima possit prouenire vnum tamen excipio si me contingat liberos habere michi superstites in hoc mundo tunc ad huc eadem kuria sigwalstadhi per suos proprios fructus annuatim prouenientes se de omni anno in annum de omni inpignoracione et vendicione libera bit quoad vsque omnia superius memorata fuerint totaliter persoluta et sic demum talis possessio dictis liberis meis erit inperpetuum possidenda, Jtem hec omnia debita mea que diuersis reddere teneor videlicet erico sigwals son quatuor marcas den., Ecclesie thorshiergie duas marcas den. Jtem cuidam mercatori arosie qui tenet ciffum meum argenteum in pignore duodecim horas olauo de halstum XIIII: (cim) marcas, theoderico in arosia VII horas solido minus, hennickino byttingi quinque marcas duabus oris minus de fructibus in sigwalstadhum prouenientibus omnino persoluantur Exequtores eciam istius testamenti mei instituo discretos viros et honestos Siguidum østani quondam filium, et Kanutum quondam erengisel filium dans eis plenam et liberam facultatem de predictis omnibus disponendi, Jn cuius rei testimonium et euidenciam pleniorem sigillum illustris principis domini Erici ducis dei gracia regni sweorum presentibus est appensum, vna cum sigillis discretorum videlicet domini E abbatis de iulatum, Domini magni quondam gregorii, Domini mathie quondam ketilmundi, Gregorij quondam kanuti et benedicti fratris eiusdem sigwidi quondam østænsson atque appendente sigillo meo in memoriam premissorum et munimeN, Fuit eciam hec pagina scripta in presencia istorum testium domini E abbatis de iulatum et sigwidi østænsson atque thome filii sui, Magni erici olaui de halstum, birgeri ko, et laurencii de ouerby. Datum anno domini ut supra.

Sigill

3 av 5 bevarade: Nr 1: hertig Erik Magnussons, nr 3: abbotens i Julita (Sv. sig. II:204), nr 5: Birger Tomassons (Sv. sig. III:74). -- Sigillen N:o 1, 3, 5 mer eller mindre skadade; 2 och 4 bortfallna, remsorna qvar.

Tryckt
    DS 1583 se pdf av tryck
    Aili - Ferm - Gustavson, Röster från svensk medeltid (1990), s. 51ff (foto + tryck + sv. övers.)
Faksimil
    Se ”tryckt”
Senast ändrad

2015-12-09



Kommentera post/rapportera fel