SDHK-nr: 1798

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1298  juli  3*
Utfärdandeort
Uppsala 
Innehåll

Ärkebiskop Nils i Uppsala offentligör de vid synoden i Uppsala fastställda stadgarna: För det första påbjöd ärkebiskopen att alla statuter från föregående synod skulle stå fast. Vidare upprättade han stadgar beträffande iordningställande och kyrkoherdars innehav av helig smörjelse; närvaron av en landdekan i varje härad i de tre folklanden, d.v.s. Tiundaland, Attundaland och Fjärdhundraland; klerkernas mangranna uppslutning på sedvanlig tid vid kyrkomötena i Uppsala samt undantag från denna obligatoriska närvaro; fördelning av inkomster från kyrkliga gods mellan präst och kyrka samt prästernas handhavande av kyrkojord; erläggande av den kyrkliga avgiften ”cathedraticum”; prästernas leverans av årliga naturaavgifter i säd till biskopen, varvid präster från Tiundaland med undantag av Håbo härad skulle leverera till biskopsgården i Uppsala, präster från Lyhundra och Sjuhundra härader till Tuna i ”akir”, präster från Vallentuna, Långhundra, Sollentuna och Ärlinghundra härader till Sigtuna, präster från Bro härad till biskopsgården ”muzø” samt präster från Håbo härad och Fjärdhundraland till Arnö; vidare beträffande förbud mot förstörande av kyrkornas böcker; slutligen beträffande alla stiftets prästers deltagande i den mässa, som inleder de årliga synoderna i Uppsala.

Språk

latin

Källor
  • Medeltida avskrifter: A 8, f. 142, RA 0201
  • Eftermedeltida avskrifter: Örnhielm: I p. 550 (e. A 8)
Brevtext

Anno domini Millesimo CC°XC° octauo in crastino beatorum martirum processi & martiniani Nos nicolaus miseracione diuina archiepiscopus vpsalensis apud ecclesiam vpsalensem in synodo nostra ibidem congregata personaliter constituti ordinauimus atque publicauimus infra scripta, in primis videlicet mandauimus vt omnia & singula a nobis in priori synodo statuta & puplicata que superius sunt notata rata permaneant atque firma, superaddentes ad presens statuta subscripta Primum statuimus & mandauimus, vt cum apud ecclesiam nostram sacrum crisma conficitur, quilibet presbiter curatus in ecclesia sua ipsum habeat infra quindenam a die pasche numerandum Jtem statuimus vt quelibet prouincia de tribus Fulclandis videlicet tiundia attundia & fiedrundia decanum habeat ruralem qui causas audiat repentinas in curiis presbiterorum emergentes & eas modo quo poterit diffiniat & descindet Jtem ordinauimus & mandamus vt singuli nostre diocesis ad diem synodi vpsaliam veniant tempore hucusque obseruato Jn prouinciis autem diffusis & loco synodi remotis presbiterum vnum ad minus in prouincia qualibet remanere volumus ad ministerium Sacerdotale populis prout necessitas exegerit impendendum Jn gestrekaland vero remanere duos presbiteros indulgemus cum prouincia sit diffusa & ab ecclesia nostra vpsalensi remota Jn prouinciis autem vllarakir belling resbohundære vaxal presbiterum nullum tempore supradicte synodj volumus remanere cum hoc necesse non sit propter ipsarum vicinitatem Statuentes vt quilibet sacerdos ad Synodum proficiscens coram parochianis suis puplicet ad quem presbiterum in prouincia remanentem confugere debeant in casibus qui contingere solent Jtem statuimus quod pensiones wlgariter gypt & afrad dictas, de prediis ecclesiarum prouenientes ecclesia & presbiter inter se in posterum equaliter diuidant hoc excepto quod de prediis tribus annis proximo preteritis & citra peculium ecclesie titulo empcionis acquisitis seu eciam tantum ad suos vsus predictas in posterum recipiat pensiones Si vero contingat presbiterum aliqua de communibus prediis iam dictis per concambium ad ecclesie fundum deducere velle tunc pensiones equiualencium prediorum communium pro vsibus ecclesie ipse presbiter reassignet, vt autem questio cesset in posterum inter ecclesiam & presbiterum, de pensione prediorum volumus & mandamus vt predia tantum vsibus ecclesie appropriata seorsum conscribantur communibus prediis prout antea sepius mandaueramus, in loco alio per se conscriptis Jtem mandauimus vt quilibet sacerdos cathedraticum annis singulis personaliter ad Synodum ferat illi cui nos mandauerimus committendum. Jtem ordinauimus vt presbiteri triticum vel siliginem nobis annis singulis debitum ante dominicam carnispriuii ad vltimum deferri faciant ad loca infrascripta, omnes presbiteri de tiundia excepto habohundære deferant vpsaliam ad curiam nostram de lyhundære & sæhundære deferatur tunum in akir de walendahundære langhundære solendahundære & arlenningiahundære sictoniam brohundære deferat ad curiam nostram muzø, habohundære cum fiædrundia arnø, Qui autem in hoc negligentes fuerint illo termino elapso soluant duplum Jtem prohibemus sub interminacione anathematis vt nullus ecclesie libros incidat diminuat vel detruncet pro quocumque suo commodo vel pro quacunque sua necessitate Jtem statuimus vt singuli presbiteri nostre dyocesis, annis singulis ita tempestiue vpsaliam veniant, quod modis omnibus intersint misse que in inchoacione Synodi sollempniter de sancto spiritu dici solet.

Tryckt
Litteratur och kommentar

Jfr H. Olsson, Johannes Messenius Scondia illustrata, s. 273 not 53, och Ferm i Kyrka och socken (1991), s. 380 not 4. Om Tuna i (Öster-)Åker se Dahlbäck,Tuna - biskopens borg och gård, Vaxholms fästnings museum. Meddelande X, s. 52.

G. Dahlbäck, Uppsala domkyrkas godsinnehav (1977).

S. Rahmqvist i Nytt ljus över Långhundraleden (2011), s. 120.

Senast ändrad

2015-06-05


*Datumkommentar:  omdat. fr. (DS:s) 12980702



    Kommentera post/rapportera fel