SDHK-nr: 762

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1258 utan dag*
 
Innehåll

Kristina Fastesdotter upprättar sitt testamente. Hon skänker gårdar, jord och lösöre till kloster, kyrkor och enskilda personer, bl.a. gården ”Ramshamr”, vilken hennes son dock kan få lösa mot gården ”hagaby”, och två åttingar i ”litla hagaby” till munkarna i Alvastra, hos vilka hon väljer sin gravplats; gården ”fethlisti” i Närke, vilken skall säljas och av intäkterna för vilken varje kloster i riket utom de, som hon speciellt har skänkt gods, skall ha 5 mark penningar; 3 öresland i ”vestby” till predikarbröderna ”från ön” (d.v.s. i Västerås), 2 öresland därsammastädes till nunnorna i Sko, 1 öresland på samma plats till nunnorna i Sätuna (d.v.s. Vårfruberga) och 2 öresland i sagda ”vestby” till de två minoriterklostren i ”østraharus” resp. ”wysby” (de 2 kvarvarande öreslanden skall säljas, och av intäkterna skall 5 mark delas mellan bl.a. broder Jakob i Västerås och broder Nils i Sigtuna medan resten slås ihop med intäkterna för byggnader och lösöre samt för gården ”felestum” (= ”fethlisti” ovan?); 1 åtting i ”østby”, liksom tidigare 1/2 åtting i byn (gården?) ”swenrum” i Tjust, till konventet i Askeby; av sitt lösöre skänker hon bl.a. sitt psalterium till lilla Kristina, om hon överlever testatorn, varom inte Holmgers änka Helena från Sko skall ha det i stället. Slutligen kungör utfärdaren att Margareta och Ragnhild från Tift, Manne, Sven Erngundsson(?), Erik, Hermund från Landsjö, Sigge Långs söner Johannes och Ragvald, Havard, Sven samt Cecilia fått sin frihet.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. perg., Sv. Riksarkivet (SE/RA/0101) bilder
  • Eftermedeltida avskrifter: Peringskiöld: E 55 f. 21 (reg.)
Brevtext

In nomine patris & filii & spiritus sancti amen. Ego cristina fastonis quondam filia fragilis humane condicionis non inmemor, que mortis necessitati ineuitabiliter astricta cognoscitur, quamuis eiusdem hora penitus ignoretur, anime mee saluti prouidens & propinquorum meorum paci consulens, de rebus michi a deo concessis ordinandis & disponendis quicquid gracia inspirante super hoc conceperam, tam posteris quam presentibus transmitto commendatum, Nouerint ergo tam posteri quam presentes, me monachis de aluastro apud quos eligo sepulturam vnam curiam meam in swecia, que dicitur ramshamr, cum omnibus attinenciis preter mancipia omnia, quibus libertatem confero, in testamento reliquisse. Jta tamen quod si filius meus uolerit eandem curiam habere, eadem ei uel pro iusto precio, uel eciam pro alia curia que hagaby dicitur pro vt equum fuerit & eis conuenerit sine contradictione relinquatur, Jtem duos attungos in litla hagaby que annuatim soluunt XVI. solidos denariorum, & XII. thynones annone eidem claustro assigno sub hac forma. Duos thynones & VIII. solidos annuatim in perpetuum ad reparacionem Sacrarum vestium in sacristia eorum fidelissime expendantur, Decem vero stynones & alii VIII. solidi ad mensas fratrum in conuentu in illa ebdomada qua missas uiginti que infra specificabuntur jdem fratres celebrabunt per sollicitudinem & prouidenciam abbatis uel eius cui ipse commiserit, erogabuntur, vndecim autem misse erunt pro omnibus fidelibus defunctis, ita tamen quod prima collecta post mortem meam pro me specialiter habeatur, Relique vero IX. misse he erunt, prima de sancta trinitate. Secunda de sancta cruce. Tercia de beata uirgine. Quarta de angelis. Quinta. de apostolis Sexta de martyribus. Septima. de confessoribus. Octaua. de virginibus. Nona de omnibus sanctis. Jtem vnum attungum in seby in parochia ørabyrgh qui annuatim soluit VIL thynones & VIII solidos similiter confero in hunc modum. De vno thynone fiat ceruisia de altero fiant panes & cum duobus tynonibus ematur lardum & butirum in pytanciam XL. pauperum vna dierum ebdomade qua supradicte misse XX:ti celebrantur. Duo autem thynones commutentur in denarios qui cum octo solidis remanentibus inter eosdem XL pauperes equaliter diuidentur. vnum vero thynonem qui adhuc de VII. superest illi fratri qui in istis laborauerit prosequendis confero pro suo labore & sollicitudine in suam specialem utilitatem commutandum. Hec autem omnia debent fieri proxima dominica post ebdomadam trinitatis. Ceterum rogo humiliter & attente vt pro curia quam eiusdem claustri conuentuj in testamento assignaui meus anniuersarius cum vigiliis & missis, in singulis annis post obitum meum fideliter obseruetur. Jtem curiam meam in nericia que dicitur fethlisti cum molendino & omnibus mobilibus sibi attinenciis preter mancipia quibus libertatem confero. volo uendi, & de precio eius singulis claustris in regno exceptis illis, quibus predia specialiter assignauero V:que marcas denariorum persolui. Singulis eciam ecclesiis in quarum parochiis curias possideo confero vnam marcam denariorum. Sacerdotibus uero earum singulis vnam vaccam. Preterea .III. oras terre in vestby confero fratribus predicatoribus de insula. Duas uero oras terre ibidem monialibus de sco. vnam autem oram terre de eadem curia monialibus de siccthonia. verum X. solidos terre de illa curia fratres de insula quibus hoc dixero fideliter pauperibus distribuant. sicut eis mandatum fuerit precium ordinantes Duas similiter oras terre in predicto wæstby duobus claustris fratrum minorum østraharus .s. wysby. assigno. Preterea duas oras terre residuas uolo eciam uendi & de earum precio fratri Jacobo arosiensi dari III. marcas. fratri Nicholao sigtunensi vnam. & tercio fratri qui cum eis ordinandis laborauerit vnam marcam. Quicquid autem superfuerit de precio predij eiusdem curie, cum precio domorum & aliorum mobilium preter mancipia que libertati dedi. iungantur precio curie felestum & vt dictum est dispensetur. vnam marcam argenti de illis confero ecclesie lincopensi. vnam marcam argenti ecclesie strengyanensi. Jtem confero conuentui de askeby ad mensam dominarum vnum attungum in østby sicut prius. Dimidium attungum dederam eis in thiust in villa que dicitur swenrum. Jtem eisdem assigno Scrinium argenteum cum crucifixo desuper aureo & pixidem vnam argenteam. Loco autem ubi sepulta fuero confero turribulum argenteum. & ymaginem beate virginis eburneam. & ymaginem beati kanuti de dente cetino facta cum pixide argentea sancti michaelis quam monachis de aluastro prius promisi. & ampullam vnam argenteam ad illam quam prius comiserim eisdem. Jtem monialibus de sco. confero casulam de baldakino cum alba & superhumerali & stolam & manipulum de lydewef, & duas ampullas argenteas Jtem fratribus de insula predicatoribus preter alia prius posita do pixidem beati Michaelis argenteam cum ymagine beati michaelis desuper aurea. & duas ampullas argenteas quarum alteram habent, Christine parue do psalterium meum si vixerit post obitum meum si non autem habeat domina helena de sco holmgeri relicta. Ceterum istis confero libertatem Margarete & ragnildi de thypt, Mannonj swenonj. Erngundi. Erico Hermundo de landasio Jtem filiis siggonis longi johanni & ragwaldo. Jtem notifico omnibus liberos esse havardum swenonem & ceciliam.

Extratext

På frånsidan: Domine christine de landasyo; särskilt: de hagaby.

Sigill

Sigillen: N:o 1 bortfallet; 2 ett stycke qvar.

Tryckt
Litteratur och kommentar

Se E. Hjärne, ”Holmger, Filip och Helena”, HVÅ 1951, s. 43ff. Alvastraproveniens och -signum.

Om identifieringen av ”ramshamr” och ”vestby” se brev till Svenskt Diplomatarium 2005 5/11 och 2006 19/4.

Ny utgåva och översättning till modern svenska (i utdrag) av C. Gejrot finns på Sv. Dipl. redaktion.

Jfr SDHK nr 803.

Se L. Ersgård (ed.) Munkar och magnater vid Vättern (2012), s. 114.

Se A. Ericsson Terra mediaevalis (diss. 2012), s. 135.

Senast ändrad

2022-03-25


*Datumkommentar:  1258-1289



    Kommentera post/rapportera fel