SDHK-nr: 8019

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1361  september  8
 
Innehåll

Kungarna Magnus och Håkan av Sverige och Norge sluter förbund med städerna Lübeck, Hamburg, Wismar, Rostock, Stralsund, Greifswald, Anklam, Stettin, Kolberg, Bremen och Kiel mot kung Valdemar av Danmark och hans medhjälpare samt alla som bedriver sjöröveri. Häri avtalas bl.a. att kungarna skall uppställa 2000 riddare och väpnare samt skepp för anfall mot Skåne, Gotland och Öland. Kungarna pantsätter Bohus slott och Marstrand som säkerhet för städernas omkostnader för folk och skepp, vilka skall vara redo nästa midfastosöndag (27/3). Om kungarna vill anfalla Skåne, skall Varbergs slott dessförinnan pantsättas till städerna i utbyte mot Bohus, om de så önskar. Om Skåne erövras skall slotten Helsingborg, Skanör och Falsterbo samt Lund och Malmö med hela Skåne, utom fiskavfallet och Lindholms län med Trelleborg, Ystad, Åhus och Simrishamn, pantsättas till hansestäderna, som i gengäld skall återlämna Varberg eller Bohus. (...). Se vidare DS nr 6531.

Utfärdarna samt Nicolaus, biskop i Linköping, Erengisle Sunesson, Nils Turesson, Peter Bonde, Bo Jonsson, Anund Hemmingsson, Bengt Filipsson, Birger Ulfsson, Torkel Erengislesson, Karl Ulfsson beseglar.

Språk

tyska

Källor
  • Original: or. perg., i Archiv der Hansestadt Lübeck (Danica 125)
Brevtext

I. Originalurkunden. (a-) Wy Magnus vnde Haquin, sin sone, van Godes gnaden koninghe tho Sweden vnde tho Norweghen, bekennen vnde betughen an desser scrift, dat wi vns vorbunden, belouet vnde voreneghet hebben mit den steden bi der see, also Lubeke, Hamborgh, Wysmer, Rozstoch, Stralessund, Gripeswold, Tangkilym, Stetin, Colberghe, Bremen vnde Kil, also dat wi volghen scolen(-a) mit twen dusent ridderen vnde knechte ghewapent mit scepen, vnde wes dar tho not vnde behof is, vppe den koningh van Denemarken vnde sine hulpere vnde vp al de ghene, de de see rouet hebben edder nocht rouen edder arghen willen, tho thende, also vppe Schone, Gotlande vnde Olande. Des scole wi wedder setten vnde setten (b-) an desser(-b) scrift den steden vorbenomet dat hus tho Bahusen mit Mastrande mit der rente vnde ghulde, vnde mit aller siner thohoringhe, also it van oldes gheleghen is, vor allerley koste, it sin van schepen vt tho makende van wapenden luden ynde van erer vengnisse, oft yement van eren luden vanghen worden, de se losen scholden, vnde och vmme ere solt, edder wes scaden se nemen in eren schepen, de se kopen edder h.uren: de scolen nu vppe den neghesten (c-) s.undagh tho mitvasten(-c) rede wesen. Hulpe vns Got mit der vorscreuen(d) stede hulpe, dat wi den koningh van Denemarken vnde sine hulpere krenkeden an sinen schepen vnde an luden, neme wi dar yeneghen vromen ane, wor ane dat dat were, dat scal gan na mantale. Wolde wi den vppe Schone then mit der vorscreuene stede hulpe, so scole wi en setten vnde antworden thovoren dat slot to Wardberghe mit al siner thohoringhe, vrucht vnde nut, vnde so scolen se vns Bahusen wedder antworden in aller wis, also hir vorscreuen steyt, edder also vele wissent dar vor d¤on, dat den steden ghen¤oghe. Were ok dat [de](e) vorscreuen stede dat hus tho Bahusen vor Wardberghe beholden wolden, dat scal stan tho ereme willen vnde kore. Were ok also, dat de stede mer koste deden de slote tho mannende vnde tho spisende, wen de slote rente vnde ghulde hedden, de scolen se rekenen tho den kosten. Leppe dar ok ouer, dat scolen se afrekenen van den kosten, de se don an desser verbindinghe edder dan hebben. Were ok dat wi Schone wannen, vtghenomen den Lintholm(f) , so scole wi den vorschreuenen steden setten vnde antworden dat hus tho Helsingheborgh mit al siner thohoringhe, ghulde vnde rente, de slote Sconør vnde Falsterboden mit al eren thobehoringhe, mit Lunden(g) vnde der munte dar sulues vnde mit deme tolne, den market tho Falsterboden vnde Schonør(h) vnde tho deme Elenboghen (i-) vnde mit deme Elenboghen(-i) , vnde also wide, also dat lant to Schone is, vtghenomen den(k) grum, (l-) [to behof](-1) Diderich Veregden sine jarschar, alz sine summe siner schult tho secht, vnde den Lintholm mit siner thohoringhe, alse Drelborgh, Vsteden, Ahusen, Somershauen vnde dat dordendeel der herde, dese horen scholen tho deme Lintholme, vnde twe del tho Helsingheborgh. Went dit geschen is, dat de stede dit inne hebben, so schal men vns antworden Wardberghe edder Bahusen, welker se inne hebben, vnde so scolen de vorbenomeden stede der vorscreuen slote vnde hus, alz Helsingheborgh mit siner thohoringhe, Schonør vnde Falsterbode mit erer thohoringhe vnde allen market vnde tollen dar sulues, vnde alle vrucht vnde ghulde an Schone beholden, behaluen den Lintholm vnde dat grum vorbenomet, vnde vpboren vriliken to besittende sunder vnser edder yeneghes mannes hinder also langhe, went se al ere koste, de se hat hebben (m ) edder dan hebben mit dessen slote tho holdende, tho buwende, tho beeterende vnde tho vestende, edder lude vppe(n) dat slot tho winnende, edder an welker wiis dat se se d¤on edder dan hebben, mit schepen vt tho makende, mit vanghenen tho losende edder anders, wo se gheschen sin edder schen(m) moghen, (o-) [vpgheboret hebben](-o) . Wan de vorscreuen stede(p) al ere koste, vnde wes se vtgheleghet hebben, wedder tho hus vnde vpgheboret hebben van deme lande tho Schone, so scolen se vns Helsingheborgh wedder antworden, vnde beholden Schonør vnde Falsterboden vnde den market vnde tollen vnde alle vrucht vnde rente van deme lant tho Schone twe jar dar na vor ere vnlust vnde euenture, de se dor unsen willen dan hebben. Men dat scole wi en so wissen, eer se Helsingheborgh rumen, dat se dar ane bewaret sin, also dat se vnghehindert vnde vnbedrovet de twe jar dar ane bliuen. Were ok dat dessen vorbenomeden steden desse slote edder yenicht van den vorbenomeden sloten, de wile dat se se(m) inne hebben, afgheraden(r) , ghesleken edder afghew.unnen worden mit ghemaght, hemeliken edder openbare, edder anders vorwarloset van yeneghen vnghelucke worden, dat scal den vorscreuenen steden vnhinderlik vnde ane schaden wesen vnde ane(m) maninghe edder vorwiit vnser vnde vnser nakomelinghe edder yenighes mannes van vnser weghene. Were ok dat yenicht liere edder yenicht man de vorschreuene slote edder yenich slot (s-) van den vorbenomeden(-s) mit macht bestailen wolde, de wille(t) dat se in eren henden sint, so scolen wi en helpen mit vuller macht vnde se vns wedder, dat dat wedder dan werde. Were ok dat na desser tiid wi mit den steden des tho rade worden, dat wi wolden in Denemarken then mit macht, ofte vns Got hulpe, dat wi slotte eder lant wannen edder anders vramen nemen, an welker achte dat it were, edder in kiuen(u) vanghene(x) vinghen, den vramen scole wi mit den steden vnde se mit vns rekenen vnde vpboren na mantalen; were ok wol dat se mer man vtbraghten(y) de stede, wen twe dusent, de vorbenamet sin. Vortmer were dat na desser tiid de koningh van Denemarken, sine hulpere edder anders yenich man de see bedroven vnde berouen wolde, edder de vorscreuene stede edder yeneghe eerer arghen wolde, so scole wi vnde vnse hulpere ere vullenkamen hulpere werden mit vuller macht also dicke, alz en des behof is. Were ok dat yenich twistinghe, orlof edder veyde den vorbescreuenen(z) steden an tokomenden tiiden vnstunden van desser vorbindinghe, dat scole wi en helpen wedder don mit ganser macht vnde des nicht tho s¤onende vnde tho likende, se en hebben des enen gansen ende. Vortmer so loue wi den vorscreuenen steden, dat wi en holden willen alle olde vriheyt, wonheyt, rechtticheyt vnde priuilegia, alse se eer gy best ghebruket hebben, vnthobroken mit dessem bande vnde mit dessem breue. Vortmer so scole wi vnde de vnse nenerleye wiis der vorscreuenen stede edder yenegher van eerer weghen viande werden, de wile dat wi leuen. Vortmer were dat wi dat vorscreuene lant tho Schone, wen it vns wedder wert, versetten wolden edder scholden, dat en scolen wi nicht don, men(aa) na rade vnde vulbort der stede vorbescreuen(ab) , vnde wo we it vorsetten moghen, so scole wi it en thouoren beden, vnde dar scolen se de neghesten tho wesen tho beholdende, ofte se willen. Vortmer were dat de steden(ac) vorbeschreuen(ab) yeneghen kif vorl¤oren, edder anders yenich vnghelucke anvelle, des Got nicht en wille, dat wi Schone nicht bekreghtegen kunden, yo doch so scolen de suluen stede de slote vorscreuen in eerer were beholden mit aller thobehoringhe also langhe, (ad-) bet se van allen kosten vnde van allen stucken, de vorscreuen stan, ghenomen sin vnde vntworen(-ad) . Vppe dat al vnde elk desse vorscreuenen stucke sunder yenerleye arghelist vast vnde truweliken vnde vnthoghebroken(ae) werden gheholden den vorbenomeden steden des loue wi en vnde mit vns mit ener sameden hant in ener gantzheyt vntruwen(ae) vnse bischop, vnse greue, riddere, vnde knechte, vnse man, de hir na screuen stan, mit handen vnde mit munden: also bischop Nikels tho Linkopinghe, her Erengysel Sonsson, greue van Orkenø, her Nikels Thursson, droste tho Sweden; her Bendit Philippusson, her Karl Olauusson, her Yon Heirne, her Peter Bunde, riddere; Bo Yonesson, Anundus Hemminghessone, Arwider Gustauessone vnde Torke Erengyselssonson(ae) , knechte. Vnde tho merer bekantnisse vnde tugnisse so sint vnse yngheseghele na vnser rike rade mit den yngheseghelen vnser bischopes, greue, riddere vnde man van vnser vnde eerer rechten witlicheyt ghehenghet in dessen yeghenwardighen bref. Ghegeuen vnde screuen na Godes bort druttenhundert vnde en vnde sesticht jar, in vnser Vrowen daghe, also se wart gheboren. Tughe sint desser dingh her Herman van Vitzen, ridder, vnde Diderich Veregde, knecht, vnse truwen, vnde andere vele, dese louen wert sin.II. Utkastet.Wy Magnus und Haquyn zyn Sone, van Godes Gnaden Konynghe to Sweden, unde to Norweghene, bekennen unde betughen an desser Scrifft, dat wy uns vorbunden, belovet, unde voreneghet hebben mit den Steden by der Zee, alse Lubeke, Wissmer, Rostok, Stralessund, Gripeswold, Tanglym, Stetin, unde Kolberghe, alzo dat wy volghen scholen - - - bet ze van allen Kosten unde van allen Stucken de vorscreven stan, ghenomen sin, unde untworen.

Extratext

På baksidan av pergamentsrullen B (enligt Bremisches UB): Copie der tohopesathe der konynge to Sweden myt den steden Lubeke, Wismar, Rostock etc. jegen den koning van Dennemarken.

Sigill

n. 1 konung Magnus’ svenska dubbelsigill; n. 2 konung Håkans sekret; n. 3 biskopens i Linköping; n. 4 Erengisle Sunessons (båt); n. 5 Nils Turessons (2 bjälkar); n. 6 (sköld med båt och över denna en liten lilja): Iohannis Eringisla. .; n. 7 (sköld med båt): S’ Petri Thordonis Bonda; n. 8 Bo Jonssons (griphuvud); n. 9 Anund Hemmingssons (3 sjöblad); n. 10 (sköld med tillbakaseende ulv): S’ domini Benedicti Philipson; n. 11 (ginstyckad sköld med lejon): Sigillum Birgeri Wlfson; n. 12 (sköld med båt): S’ Thorkel Erengislson; n. 13 (hjälmprydd sköld med lejon): S’ Karoli Vlfson. - Om sigill n. 2 se C. Brinchmann, Norske kongesigiller (1924), s. 24 litt. Bi.Ovanför sigillskårorna med annan hand än brevtexten: n. 1 ingen påskrift; n. 2 regis Haquini; n. 3 lincopensis; n. 4 comitis; n. 5 n(af) thurson; n. 6 jo hierne; n. 7 p bonde; n. 8 bo Jonsson; n. 9 anund hymmigson; n. 10 n Jonsson; n. 11 aruidus gøzstafson; n. 12 birghis Ulffson överstruket, därnedanför thyr; n. 13 ingen påskrift.

Tryckt
Litteratur och kommentar

Se trycket, DS 6531; H. Yrwing, Gotlands medeltid (1978), s. 45.

Jfr SDHK nr 8020.

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel