SDHK-nr: 171

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1085  maj  21
Utfärdandeort
Lund 
Innehåll

Knut IV (kallad den helige) har tagit riket i arv efter sin far (Sven Estridsen) och begåvar den ännu inte färdigbyggda Sankt Laurentii kyrka i Lund med en riklig ”brudgåva”. Godsmassan på sammanlagt 52 1/2 bol (hemman) utgöres av jord i Lund, Södra Uppåkra, ”det andra Uppåkra”, Herrestad, Skälshög, Flädie, Hilleshög, Håstad, Gärds i Venestad, Skettilljunga, Sövestad, Karlaby, Brönneslöv, Gudesbo i Sandby, på Själland och på Amager. Dessutom doneras delar av tomtskatter i Lomma, Helsingborg och Lund. De kungliga rättigheter som är förbundna med egendomarna överföres på prosten och bröderna med följande undantag: en fredlös bötar till kungen för att återfå sin frid (men hans egendom tillfaller prosten och bröderna), böter för försummad ledningsplikt uppbäres av kungen och redskud skall endast lämnas då kungen själv kommer.

Språk

latin

Källor
  • Medeltida avskrifter: A 11, p. 13 (24, 263), RA 0201 (bildid SVAR)
  • Eftermedeltida avskrifter: Fh 9, fol. 475r-476v (nr 117), Kungl. biblioteket (KB); Engeströmska saml. B VIII:2.16, s. 1-2, Kungl. biblioteket (KB)
  • Eftermedeltida regest/notis: B 29, f. 1 n. 1, RA 0202; E 102 a, f. 146v n. 108, VHAA:s dep. RA 0202
  • Fotokopia: DK. (KB-avskr. Engeströmska saml.)
Brevtext

Fvndacio et dotacio Ecclesie Lundensis. per sanctum kanutum regem & martirem(1) .In nomine Sancte et indiuidue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti Notum omnibus in Christo fidelibus esse cupimus Qualiter ego Cnuto. quartus magni regis filius, post susceptum paterne hereditatis regnum, ecclesiam sancti laurencii que sita est in(2) lunde licet nondum perfectam. dotaui. Vt illius agni qui tollit peccata mundi sit perpetim(3) sponsa. sancta sancti immaculata immaculati. digna digni. Desponsale autem huius ecclesie. quod(4) vel quale sit. patefacimus. et sub hiis testibus Ricwaldo(5) . suenone. siwardo episcopis. Haquino duce. Presbiteris Arnoldo. theoderico. Heinrico. godescaldo. Stabulariis. Allone. Haquino. petro. suenone. ascero achonis filio. Deo preside. ratum et eternaliter stabilitum. desideramus Est igitur terra illa quam æpe. filius thorbiorn in lunde. pro pace sua emendauit. In vpaccri australi. quatuor mansi et dimidius. In altero vpaccri. totidem mansi. In Heruestadum. octo mansi. In scialshöge(1) duo mansi. In flatoige(2) . quinque mansi et dimidius. quem dedit Hacon. regi In Hildeshoge. dimidius. In Hastathum. vnus mansus. Ageri(3) . In Wnustadum. vnus mansus(4) . In sceftelungum. dimidius mansus. In seuestathum. vnus(5) mansus. quem persoluebat pro pace sua. scora. Et dimidius mansus in karlebiu(6) . quem dedit idem scora regi pro pace sua. In bruneslef. dimidius. quem soluebat rex a thurgislo(7) filio gunstens. A gothesbo(8) . In sandby. vnus mansus A seolandi(9) . In ramseherathi Öyim(10) . duo mansi. In seinherathi(11) . terby(12) . duo mansi. In tunaherathi. winnincgawe(13) . duo mansi. In hornsherathi in sculdalef. vnus mansus. In othense. vnus mansus. In smörhem, minore. duo mansi. In liungahereht. byurstincgarythi(14) duo mansi. In jurlundahereht(15) tollethorp(16) . vnus mansus. In scenkilse(17) . vnus mansus. In insula amacum. in suntby(18) occidentali. quinque mansi In brunby(19) . tres mansi De annuali pecunia que datur pro areis in lummeby(20) . tres marce. De eadem pecunia in helsingaburgh(21) . tres marce. De areis in(22) lunde. viginti marce et vna Si quis prepotens. nobilis vel ignobilis. natus vel non natus. contumaci inflatus audacia. contra sancte religionis propositum. huius pacti Decretum violare studuerit. sit anathema maranatha. sit supplicio deputatus eterno. vbi vermis non moritur. et ignis non extinguitur Fiat mensa eius coram ipso in laqueum. et in retribuciones et in scandalum. Cum hiis(23) qui dixerunt Domino Deo Recede a nobis. scienciam viarum tuarum uolumus. Quod autem ad regiam pertinet justiciam. ex quacunque causa fiat de prenominata terra. in potestate sit prepositi et ceterorum fratrum. in hoc loco Deo seruiencium. tribus culpis exceptis Si extra pacem positus fuerit(24) . emat pacem a rege. substanciam illius. tollat prepositum et fratres. Si expedicionem neglexerit. erga regem(25) emendet. Reddarios equos non dent. nisi cum rex ipse venerit. Actum Lundi duodecimo kalendas junii(26) . Anno(27) incarnacionis dominice(28) . octogesimo quinto(29) Indictione VIII Epact. XXII concurr. II Anno regni domini kanuti regis. quinto. predictis presentibus episcopis et confirmantibus Auctore domino nostro iesu christo. qui est benedictus in secula seculorum Amen(1) .In sigillo sancti kanuti regis. huic littere appenso jn vna parte est ymago regis in solio sedentis. sculpta. Cuius ymaginis superscriptio. hec est PResenti regem. signo cognosce Cnutonem. Ex aduersa parte est ymago quasi ducis vel equitis sculpta. Cuius superscriptio est Hic natum regis magni. sub nomine cernis.

Tryckt
Tryckt regest
    Rep. Dan. 1
    ÆA V:131
Litteratur och kommentar

Jfr den sv. övers. av Wallin, Tommarps Urkundsbok, I (1955-62), s. 121 (nr 1).

Beträffande diskussionen om detta brevs äkthet, se A. Schücks referat i HT 1922, s. 36, L.M. Bååth, Hälsingborgs historia, I (1925), s. 175, A. Schück, Studier rörande det svenska stadsväsendets uppkomst och äldsta utveckling (1926), s. 101, S. Bolin, Skånelands historia, II (1933), s. 235, och I. Andersson, Skånes historia, I (1947), s. 299ff; de två sistnämnda tycks acceptera brevets äkthet. Se även Gåvobrevet 1085, volym från ett symposium 1985 (tr. 1988), och S. Kroon, ”Knut den heliges försvunna gåvobrev av 21 maj 1085. Ett antedaterat 1100-talsdokument”, Scandia, 1989 (tr. 1990).

Om Lomma under tidig medeltid se H. Klackenberg och M. Olsson, Bullan från Lomma - ett påvligt sigill på villovägar i Fornvännen 2010, s. 20-29.

Senast ändrad

2018-04-04



Kommentera post/rapportera fel