SDHK-nr: 199

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1163  oktober  18
Utfärdandeort
Atlinburg? 
Innehåll

Henrik, hertig i Bayern och Saxen, söker bilägga oenigheten mellan gotlänningar och tyskar och stadfäster åt gutarna de rättigheter som kejsar Lothar beviljat dem, nämligen full juridisk upprättelse för förlust eller skada, som lidits inom gränserna för hans rike; full tullfrihet i bayerska och saxiska städer; dödsstraff för den som mördar en gute i bayerska och saxiska städer; handens avhuggande som straff för den som med vapen sårar eller stympar en gute samt underkastelse under rätten i den stad där dådet begåtts för den som med påk eller knytnäve skadar en gute. Vidare skall den, som mördar en gute under resa ersätta den mördades arvingar och släktingar med 40 mark i valutan för det område där dådet begicks. Arvinge eller släkting, som är närvarande i bayersk eller saxisk stad, där en gute avlidit, har rätt att få ut och åtnjuta arvet efter denne. Annars hålls hans gods i kvarstad till dess någon gör anspråk på det, dock längst ett år, varefter stadens domare tar det i förvar. Slutligen beviljas gutar samma rätt som de egna köpmännen, förutsatt att gutarna beviljar dessa detsamma, älskar utfärdaren och hans land desto innerligare och besöker hamnen i Lübeck desto flitigare. Brevet har bevittnats av biskop Geroldus, biskop Evermodus, biskop Berno av Meklenburg, Marchio från ”Vohhorg”, greve Adolphus, greve Sifridus, greve Wolradus, greve Henricus av ”Ratzeburg”, Luthardus från ”Meinerssen”, Adolphus från ”Woltingeroth”, Guncelinus, skattmästare Anno, hovmästare Ludolphus och greve Reinoldus av Lübeck.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. i Nationalbibl. (f.d. Leninbibl.) i Moskva
  • Medeltida avskrifter: Avskr. fr. omkr. 1225, ViLA Vid. 13680525 (Se ST I:1 nr 100)
Brevtext

In nomine sanctae & individuae Trinitatis Henricus divina favente Clementia Bavarorum atqve Saxonum Dux. Noverit cunctorum tam praesentium, qvam futurorum Christi fidelium sagacitas, qvaliter nos ob amorem pacis & reverentiam Christianae religionis, maxime autem contemplatione retributionis aeternae, dissensionem inter Theutonicos nec non Gutenses, instigante spiritu neqvitiae diu male habitam, unitati & concordiae antiqvae reformaverimus. Qvaliter etiam multimoda mala, videlicet odia, inimicitas, homicidia, ex utriusqve gentis dissensione orta, Spiritus Sancti gratia cooperante perpetua pacis stabilitate condonaverimus: & postmodum Gutenses in nostrae reconciliationis gratiam benigne receperimus. Juris igitur & pacis ejusdem decreta, Gutensibus qvondam a Serenissimo Romanorum Imperatore Domino Lothario piae memoriae avo nostro concessa, Nos in omni devotione factis ejus inclinantes, simili pietate Gutensibus contradimus,uniuscujusqve juris traditionem per singula copula distinguentes. Per universae potestatis nostri ditionem Gutenses pacem firmam habeant: ita ut qvicqvid dispendii & rerum suarum, seu injuriae infra terminos nostri regiminis pertulerint plenam ex judiciaria potestate justitiam & correctionem conseqvantur. Hanc eis gratiam adicientes, ut in omnibus civitatibus nostris a teloneo liberi permaneant. Item si qvis Gutorum in qvibuscunque civitatibus nostris, ubi pacem sub jurejurando firmavimus, peremptus fuerit, capitis sententia reus ille puniatur. Si qvis vero armis vulneratus vel debilitatus fuerit, manu reum truncari decrevimus. Insuper si qvispiam fuste vel pugno impie laesus fuerit, juri civitatis, in qva id contigisse dinoscitur, reus item subjaceat. Similiter autem qvicunqve Gutensium in itinere eundo vel redeundo in die non legitime occisus fuerit, peremptor cum haeredibus & cognatis occisi XL. marcis monetae illius provinciae, in qva nefas perpetratum est, componat. Si qvis vero eorum in qvacunqve Civitate nostra mortuus fuerit, bona sua haeres vel cognatus ejus, si forte praesens est, recipiat & in multa pace fruatur. Sin autem, bona illa in eadem possessione, qva ille obierit, annum & diem in districtu reserventur. Si vero nullus infra tempus denominatum bona ista reqvisierit, judex civitatis ea recipiat. Novissime autem eandem gratiam & justitiam, qvam nostris mercatoribus decrevimus, eandem omnibus Gutensibus inperpetuum statuimus fideliter conservandam, hoc videlicet pacto ut grata vicissitudine idem nostris & ipsi exhibeant. Nos qvoqve & terram nostram de caetero arctius diligant, & portum nostrum in Lubeke diligentius freqventent. Hujus autem rei testes sunt hi: Episcopus Geroldus, Evermodus Episcopus, Berno Magnopolitanus Episcopus, Marchio de Vohhorg, Adolphus Comes, Sifridus Comes, Wolradus Comes, Henricus Comes de Ratzeburg, Luthardus de Meinerssen, Adolphus de Woltingeroth, Guncelinus, Anno Camerarius, Ludolphus Dapifer, Reinoldus Comes de Lubeke. Acta sunt haec anno Domini M:o . centesimo sexagesimo tertio, regnante gloriosissimo Domino Frederico Romanorum Imp. Augusto, anno Regni sui decimo, Imperii septimo. Datum in Erteneborch XV. kal. Novembris.

Tryckt
    DS 48 se pdf av tryck
    Erp. Lindenbrogius, Scriptores Rerum Germanicarum Septentrionalium vicinorumque Populorum, ed. J.A. Fabricii (Hamburg 1706), 2:78
    ST I:1 nr 42
Litteratur och kommentar

Foto av or. i artikel av S. Körner i Gotlands Allehanda d. 4/2 1994 (kopia av denna i Diplomatariets särtryckssamling).

För foto av avskr., se Sankt Eriks Årsbok, 1993, s. 28, och R. Öhrman, Vägen till Gotlands historia (Gotländskt Arkiv 1994), s. 82.

Se ST I:1 nr 100.

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel