SDHK-nr: 2114

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1305  juli  17
 
Innehåll

Broder Israel och konventet i Sigtuna till provinsialpriorn och hans bisittare vid provinsialkapitlet i Skänninge angående tvisten mellan dem och bröderna i Strängnäs om insamlandet av sältran; utfärdarna hävdar för det första att bodarna, där man samlar in sältran, hör till staden Stockholm och att det endast är i Stockholm som man handlar med sältran, även om sälbodarna ligger i stadens utkant på grund av stanken. För det andra har de alltid i frid och ro skött detta insamlande utan inblandning av någon annan tills priorn Lars i Strängnäs skickade broder Mattias ”Cornhest” för att samla in sältran på samma plats; denne hade dock förbjudits göra detta av priorn i Sigtuna, som då var provinsialvikarie, och kallats inför honom men aldrig inställt sig. Utfärdarna framhåller nu att nämnda plats (Stockholm) ligger i deras biskopsdöme, lagsaga och i deras landskap Attundaland, inte i Södermanland, vari Strängnäs’ kloster ligger. Vidare har de ett brev med provisoriskt tillstånd från provinsialpriorn att syssla med nämnda sältransinsamling intill dess att frågan avgörs av provinsdomstolen. De hävdar även att de byar som tillhör Solna socken, vilken också ligger inom tidigare nämnda område och landskap, är att betrakta som deras och inom deras gränser, detta med stöd av deras medbroder Rörik, som tillsamman med broder Emund samlat allmosor där under flera år, och deras medbroder Torir, som svurit att broder Bo med flera från Sigtuna under många år fredligt bebott detta område. De tar också stöd i den undersökning av gränserna mellan nämnda landskap som på kungens uppdrag företagits av deras ärkebiskop, domprosten Andreas, Upplands lagman Birger, herr Röd Keldorsson, herr Bengt Bosson m.fl. kyrkliga och världsliga persone på grund av en tvist mellan kungen och hertig Erik, varvid man funnit gränsstenar mellan ”arusboawik” och ”telgedj”, vilket är bortom nämnda byar. Förlitande sig på det ovanstående hade de således skickat broder Anders och broder Johannes till nämnda bodar för att såsom tidigare samla in sältran, men dessa hade överraskats av strängnäsbröderna Magnus och Erik, vilka sade sig ha skickats av sin prior och sitt konvent för att göra detsamma. Dessa hade framhärdat trots påtryckningar och befallningar från såväl subpriorn Bernhard som priorn Israel i Sigtuna, och därför bönfaller man nu adressaterna att på ett rättvist sätt avgöra denna tvist.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. perg. RA 0101 bilder
  • Eftermedeltida avskrifter: Peringskiöld: E 36, E 51 f. 10 (reg.); Örnhielm: VII p. 255
Brevtext

Reuerendis in christo patribus, Priorj prouincialj, et diffinitoribus in Capitulo prouincialj, skeningie celebrando, Frater Jsrael et conuentus sictuniensis, Reuerenciam et obedienciam debitam cum salute, Paternitatj vestre dirigimus articulos infrascriptos, de negocio, quod uertitur inter nos et fratres Strengienenses de mendicacione foce. Primus est, quod taberne in quibus Foca mendicatur, adiacent et pertinent ville stokholmensi, et quasi eiusdem ville pars sunt, vnde siquis ibidem infirmatur, vel moritur, a sacerdote stokholmensis ecclesie, visitatur communicatur, et sepelitur in cimiterio ecclesie eiusdem. Jtem omnis foca, stokholmis venditur et emitur, sed solummodo in dictis tabernis. v. sialabodum, quia aliquantulum distant a concursu multitudinis, propter fetorem, foca mensuratur. Secundus est, quod semper habueramus hucusque dictam mendicacionem sine impeticione cuiuslibet, in pacifica possessione, donec frater Laurencius, tunc prior strengienensis, mouit, et misit fratrem mathiam, dictum Cornhest, iam triennio ibidem mendicare, qui statim prohibitus fuit per priorem sictunie, tunc. vicarium prouincialis, et ad presenciam eius vocatus non venit, excusans se per infirmitatem et defectum nauis. Dictus autem locus est in nostro Archiepiscopatu, Legiferatu, et prouincia nostra attundia, non in surdermannia, in qua est conuentus strengienensis, Reuerendus uero pater, prior prouincialis, hijs nostris racionibus et consimilibus, strengienensiumque similiter auditis, et diligenter hincinde (consideratis *) ponderatis, ordinauit quod in dictis sialabodum de foca mendicacionem faceremus ea condicione adiecta, quam in littera sua super hoc negocio expressit, donec per iudicium prouincie, finaliter causa seu questio dicta finiretur, remittens nobis litteram suam, sub sigillo suo, tenorem predictum continentem, quem exibitor presencium lector noster, paternitatj vestre presentabit. villas eciam que adiacent parochie dicte solnø, que sunt similiter in nostro archiepiscopatu, Legiferatu, et prouincia scilicet attundia, licet ex parte meridionalj torrentis stokholmensis, et vltra sialabodir situate, nostras, et in nostris terminis esse recognoscimus et affirmamus, quamuis interdum villas predictas et ipsi mendicauerant, nostris fratribus, loca illa, quasi exilia et parue (valoris *) vtilitatis, ad aliquot annos non visitantibus. frater tamen røricus dicit, et iurat in anima sua, quod ad triginta annos fuit socius fratris Emundj, sictoniensis, illic mendicantis pluribus annis. jtem iurat frater thorirus, quod frater bo. et alij de siktonia multis annis, terminos illos pacifice coluerunt, Contigit insuper estate precedentj, venerabilem patrem, dominum archiepiscopum nostrum, cum magistro andrea preposito, vna et domino birgero, vplandie legifero, nec non et domino Rødh kialdbrsson, domino benedicto boson, alijsque ecclesiasticis et militaribus personis ydoneis, mittj ab illustri rege nostro super quodam negocio, quod uertebatur inter ipsum et dominum Ericum ducem, fratrem suum, de confinio et limitibus inter prouincias memoratas, diligenter requisituris. Qui et indagacione rusticorum antiquorum, conuicaneorum vtriusque prouincie, repererunt in ipso confinio scilicet inter arusboawik et telgedj, quod est ultra confinium villarum predictarum, petras quasdam, in quas infusi sunt circuli ferrej, futuris seculis, ueritatem antiquorum, omnibus ostendentes, ibique maiorum et seniorum sagacitate, verum confinium, coram rege nostro et duce, iuramentis affirmarent Supradictis nos racionibus, et approbacionibus confisi, et potissime littera reuerendj patris, prioris prouincialis, misimus ex more fratres nostros, andream et johannem, ad tabernas sepedictas, pro foca vt prius mendicanda, quibus ibidem aliquandiu morantibus, superuenerunt fratres strengienenses, magnus et Ericus, asserentes se missos a priore suo et conuentu similiter ibidem mendicare, ad quos accessit frater bernardus, tunc supprior noster, eis ostendens et legens litteram prouincialis, qui responderunt se prius talia audiuisse, et propter hec nihil facere uel omittere. postea rogauit, et tandem mandauit eis prior noster, frater Jsrael, tanquam terminorum nostorum inuasoribus sub pena preceptj, quod desisterent, qui responderunt idem quod prius Nos uero videntes illorum pertinaciam, maluimus, non iurj sed scandalo cedere, quam contencionibus confusibiliter deseruire, Ego frater jsrael, fratribus nostris mandati j supersedere. Supplicamus igitur humiliter paternitatj vestre quatinus, equa lance libretis iusticiam, ne compellamur indebite luere, quod honestatj, concordie et pacj, eciam cum extraneorum irrisione, ei dampno nostro, studuimus prouidere, valete in christo, Scriptum anno domini .M°. CCC° quinto, sabbato proximo ante margarete.

Extratext

Utanskrift: Priorj prouinciali et Diffinitoribus Capituli prouincialis skeningie celebrandi. Derunder: Negocium de sialabothum stokholmis.

Sigill

Brefvet har varit sammanviket och försegladt, enligt nu varande bruk; märke efter sigillet öfver fogningen synes ännu.

Tryckt
Tryckt regest
    Dipl. Dan. II:5 nr 373
Litteratur och kommentar

Om ortografin, se P.A. Wiktorsson, Södermannalagens B-handskrift (1976), s. 52-53.

Partiell översättning i lådan ”Strödda utskrifter...” hos Diplomatariet.

Fritz uppsats om jarla/hertigdömet i HT 1971. Stockholmslittratur

Jfr 13050000 (DS 1478).

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel