SDHK-nr: 2413

Svenskt Diplomatariums huvudkartotek över medeltidsbreven

Datering
1311  april  8
Utfärdandeort
Uppsala 
Innehåll

Ärkebiskop Nils i Uppsala redogör för hur Botolf från Ösby i Gottröra socken vid två tillfällen uttryckt kätterska tankar beträffande nattvardssakramenten, en gång under utfärdarens företrädare ärkebiskop Nils Allessons tid, och senast på påskdagen år 1310. Vid det första tillfället hade han inför ärkebiskop Nils Allesson avsvurit sig sitt felsteg och gjort bot, men då utfärdaren efter rapport om den senare incidenten från kyrkoherden Anders i Gottröra kallat Botolf till sig, hade denne inte velat inställa sig. Vid ärkebiskopens visitation i Närtuna kyrka samma år hade emellertid Botolf råkat befinna sig där, och efter ett samtal med honom hade ärkebiskopen beslutat att kalla kyrkoherden Anders och sockenborna i Gottröra Peter i Rickeby, Holmvast i Nivsta, Tomas i Rickeby, Olof i Nässja, Livsten i Ösby, Lars i Gottröra, Ingevald i Nässja, Olof i Mälby, Anders i Nässja, Näskonung i Mälby, Anders och ytterligare en Anders från Rickeby samt Lars från Nivsta till Skepptuna kyrka, för att där inför honom avlägga vittnesmål beträffande Botolfs kätterier. Dessa förhördes under ed av prior Israel i Sigtuna och uppsalakaniken Johannes, och av deras vittnesmål anser utfärdaren det bevisat att Botolf gjort de påstådda hädiska uttalandena. Eftersom han emellertid har framhärdat i sina villfarelser, dömer ärkebiskopen honom härmed som kättare och överlämnar honom till den världsliga myndigheten för att lagenligt straffas.

Språk

latin

Källor
  • Original: Or. perg. RA 0101 bilder
  • Eftermedeltida avskrifter: Peringskiöld: E 84: ”Capitels saker” m.m. (reg.)
Brevtext

Jn Nomine domini amen Anno eiusdem Millesimo CCC°. vndecimo jn Cena domini in Ciuitate vpsalensi. Nos Nicolaus diuina miseracione archiepiscopus vpsalensis. Cum olim botulphus de østby, in parochia gutturrør in dampnatam heresim incidisset dicendo sacramentum corporis et sanguinis christi nullum esse. venerabilis pater dominus Nicolaus bone memorie, antecessor noster archiepiscopus vpsalensis ipso botulpho coram se vocato, et eandem heresim recognoscente, et tandem suum errorem reuocante et abnegante penitenciam fecit imponj salutarem. Jam vero anno domini Millesimo CCC° Decimo. Jn die pasche. Cum dictus botulphus inter alios ad communicandum ad altare ex more procederet, et dominus Andreas Curatus in gutturrør, ei sacram hostiam ad communicandum porrigeret, jnquirens ab eo si hoc crederet esse verum corpus christi, quia prius audierat ipsum hoc negasse. Respondit jdem botulphus quod si esset verum corpus christi solus sacerdos diu illud consumpsisset, adiciens quod nollet commedere corpus christi, sed alia que posset obsequia prestare deo. et reddens racionem sui dicti jmmo verius errorem euomens jncongruam similitudinem applicando, quod si quis commederet corpus alterius hominis, male sibi redderetsi posset, multo forclus deus, quando venerit ad suam potestatem, et alia multa non solum blasphema, verum eciam heretica et insana. Vnde memoratus dominus andreas ad nos veniens dictum botulphum coram nobis citari pecijt. et licet auctoritate nostra publice et legittime citatus fuerit, Tamen coram nobis, male sibi conscius, noluit comparere. Tandem agentibus nobis visitacionis officium apud ecclesiam Nerdhatunum. Eodem anno domini quo supra proximo, jn die beati Martini confessoris, Conuenientibus populis, ut moris est tum propter dicti festi sollempnitatem tum propter nostram presenciam, a casu affuit inter eos eciam ille sathan, botulphus videlicet memoratus. Cum autem ad jnsinuacionem memorati domini andree, tunc ibidem existentis, ad nostram fuisset adductus presenciam, et requisitus a nobis vtrum dixisset ea que superius sunt expressa. Respondit. Ego dixi . nec diffiteor huiusmodi me dixisse. Vt autem de hiis et aliis plenius possemus cognoscere veritatem contra ipsum citari fecimus predictum dominum andream, et parochianos suos de gutturrør, ut coram nobis apud Ecclesiam skeptuner, comparerent, perhibituri super premissis testimonium veritati contra botulphum supradictum. Quibus ibidem comparentibus coram nobis, videlicet, Petro de Rikkaby . hulmuasto de Nyfsta. Thoma de rikkaby. Olauo de nessium. Lifstano de østby. Laurencio de gutturrør. Jngiualdo de Nessium. Olauo de mædhalby. andrea de nessium. Neskonungo de mædhalby andrea et alio andrea . de rikkaby . ac laurencio de Nyfsta prestito ab eis de veritate dicenda juramento, Eos per Reuerendum virum Fratrem jsraelem priorem sictunensem et dominum johannem canonicum nostrum vpsalensem, examinari fecimus diligenter secundum formam canonum, et eorum dicta in scriptis redigi, ac postmodum ea in nostra et predictorum testium ac aliorum plurium fidedignorum presencia legi fecimus et publicari . Per que sufficienter probatum extitit, antedictum botulphum, menbrum(!)quidem dyaboli, supradicta omnia, in ipsorum testium, et fere omnium parochianorum de gutturrør presencia, licet diuersis temporibus dixisse publice ore nephario et blasphemo. Cumque ipsum in custodia fecissemus detineri, et a quibusdam sibi diceretur, quod si in hoc errore persisteret comburendus esset, jpse in suo errore pertinaciter obduratus, respondit, quod paruo tempore transiret ignis ille, Exurgentes in virtute ihesu christi, sepedictum botulphum, qui iam secunda vice in supradictam dampnatam et detestandam heresim est prolapsus, auctoritate ordinaria hereticum judicamus in hiis scriptis. Relinquentes eum judicio curie secularis legittime puniendum. Actum anno loco et die prenotatis.

Extratext

På frånsidan; Littera de apostasia botulphi heretici.

Sigill

Sigillet bortfallet; de hvita silkestrådarne, hvarpå det hängt, äro qvar.

Tryckt
    DS 1789 se pdf av tryck
    Röster från svensk medeltid (1990), s. 110/112ff (inledn. + tr. + sv. övers.)
Faksimil
    Se litt. o. komm. 1
Litteratur och kommentar

1 Foto i En hälsning till församlingarna i ärkestiftet, årg. 65 (1975), s. 107, och i Röster från svensk medeltid (1990), s. 111.

Uppsala-signum.

Senast ändrad

2015-06-05



Kommentera post/rapportera fel